Читать книгу Tajemnica Marii Magdaleny - Paweł Lisicki - Страница 17

Nim jednak wszystko nastąpiło i los Magdali został przypieczętowany przez miecze Rzymian, miasto cieszyło się pokojem i bogactwem. Zarówno hebrajska nazwa Migdal Nunaiya (Wieża Rybna), jak i wielokrotnie używana przez Flawiusza grecka nazwa Tarichea wskazują na bogactwo ryb (w greckim chodzi o miejsce przechowywania zasolonych ryb) – pisze Silke Petersen, autorka innej niemieckiej biografii Marii Magdaleny (Maria aus Magdala. Die Juengerin, die Jesus liebte, s. 186). Zauważa ona, że z badań archeologicznych wynika, iż nie chodziło o nieznaczącą wioskę, ale o spore miasto jak na warunki galilejskie, wielokrotnie większe niż Kafarnaum czy Nazaret.

Najnowsze szacunki mówią o 5-6 tysiącach mieszkańców; na terenie, gdzie prowadzi się wykopaliska, znajdują się liczne elementy architektury miejskiej, wśród nich brukowane ulice, kolumny, rynek, kompleks term i wieża ciśnień. Do tego urządzenia portowe z promenadą, otoczony wałem z kamieni basen oraz doki. Uderzają elementy architektury hellenistyczno-rzymskiej. Dowodzi to, że Galilea nie była odległą, zamkniętą prowincją, lecz raczej obszarem przechodnim z granicami otwartymi na świat. Magdala była dodatkowo miastem portowym, leżała całkiem blisko ważnego połączenia dróg z południa na północ, drogi Via Maris, która łączyła Aleksandrię z Syrią.

W 1970 roku Virgilio Corbo ogłosił, że odnalazł pozostałości pochodzącego z początku I wieku budynku, który służył jako synagoga, a później zmienił przeznaczenie i stał się łaźnią. „(…) W 2009 roku archeologowie Dina Avshalom-Gorni i Arfan Najar potwierdzili, że budynek ten był synagogą w Magdali. Podłoga ma kształt prostokąta, prawie kwadratu, 120 m², z ławeczką do siedzenia i wewnętrznymi kolumnami. Kamienna płaskorzeźba przedstawia menorę – najwcześniejsze tego rodzaju odkrycie w Galilei sprzed roku 70 n.e.” – pisze Craig A. Evans (Jesus and His world. The archeological evidence, s. 53). Można zatem spokojnie przyjąć, że do tej synagogi uczęszczała na modlitwy Maria Magdalena. Zapewne jak większość kobiet mieszkających wówczas w Galilei nad brzegiem jeziora Genezaret była pobożna i starała się przestrzegać zasad czystości rytualnej. „Liczne mykwy (baseny do rytualnych kąpieli) znalezione w Galilei pokazują – zauważa Richard Bauckham – że Galilejczycy, zarówno bogaci, jak i zwykli ludzie, starali się zachowywać czystość według praw Tory, choć niekoniecznie zgodnie z ich faryzejską interpretacją” (Gospel Women, s. 142).

Nie ma wątpliwości, że sam przydomek „Magdalena” oznacza „ta z Magdali”, tak jak Nazarejczyk oznacza kogoś z Nazaretu. Był to powszechny sposób nadawania nazwisk w starożytności. I tak oprócz Jezusa Nazarejczyka pojawia się Jezus Galilejczyk (Mt 26, 69), Szymon Cyrenejczyk (z Cyreny), Józef z Arymatei i Natanael z Kany (J 21, 22). Oczywiście – zauważa Bauckham (Jesus and the Eyewitnesses, s. 81) – ludzi można było określać w ten sposób jedynie wówczas, gdy przebywali w innym miejscu niż miejsce urodzenia lub zamieszkania. Tylko wtedy miejsce pochodzenia pozwalało ich odróżnić. Magdalena musiała zatem opuścić swe rodzinne miasto. Trudno jednak powiedzieć, czy stało się to przed czy po tym, jak spotkała Jezusa. Mogła przecież po przeprowadzce z Magdali zamieszkiwać w którymkolwiek z galilejskich osiedli – wszędzie nosiłaby zapewne przydomek „Magdalena”.

Czy wiadomo coś na temat obecności w Magdali Jezusa? Z jednej strony Jego odwiedziny w mieście prawdopodobnym czyni bliskość do Kafarnaum oraz podawany przez Ewangelie fakt, że odwiedzał On galilejskie miasta i osiedla, głosząc Dobrą Nowinę. Dlatego uzasadnione wydaje się twierdzenie Evansa, że „biorąc pod uwagę małą odległość Magdali od centrum działalności Jezusa w Galilei i wokół Morza Galilejskiego, uważam za prawdopodobne, że przynajmniej raz Jezus odwiedził wioskę i jej synagogę” (s. 53). Jest zatem także prawdopodobne, że również w tej synagodze Jezus nauczał – tak jak to pokazuje przykład innych małych miasteczek, mógł zostać poproszony o wystąpienie do zgromadzonych mieszkańców, odczytanie odnośnego fragmentu Pisma, a następnie jego wyjaśnienie.