Читать книгу Баай барыылаах Байанайдан - Андрей Яковлев - Страница 22

Былырыын баччаларга, ол аата балаҕан ыйын ортотугар, самахпытыгар диэри хаары оймуу сылдьыбыт буоллахпытына, билигин хара сиринэн хаамсабыт. Былырыын манан үрэх тардыытыгар бары кэккэлэһэн олорон хаартыскаҕа түспүт, сынньаммыт маспытын сааскы уу сыҕарыппатах.

Мин сылдьыбыт сирбин билэн, бэрт сэргэхтик туттабын. Куочук тукулаан кумахтарыгар ойууланан хаалбыт кыыллар суолларын кыҥастаһар уонна илиитинэн салгыны хайыта суруйтуур. Ити аата кини кумахха суолларын хаалларбыт кыыллар хайа туһунан барбыттарын уонна ханна тиийэн тохтуохтаахтарын быһаарар быһыыта.

Сэргэлээх күөлгэ кэллибит. Былырыын бу күөлгэ бырдыбыт быстан, чэйдээбиппит, гречка хааһы сиэбиппит. Онно гречка хааһы минньигэс да этэ. Кырдьыга баара, аччыктаатахха оннооҕор хоручуоска кытта минньийэр. Оттон гречка арыыга тумаламмыта минньигэһэ ураты этэ. Манна Дьаакып сойоору этин хаарынан сууммута. Оттон быйыл чэй өрүнэргэ ытыс уу булбаккабыт, ыксааммыт тайах маары туорууругар бадарааннаабыт олугуттан куруусканан сомсон ууланныбыт. Ити курдук сир-дойду улаханнык да курааннаабыт этэ. Сискэ, тарыҥҥа адьаһын уу суох буолбут. Онон тайахтар уулаах сирдэринэн үрэхтэри бата үөл сиргэ тохтообут чинчилэммиттэрэ. «Сарсын бу сиртэн бардахха табыллыыһы», – диэн Куочук тойоннуур.

Сэргэлээххэ иккиһин эргиллэн кэллибит. Чэйдээтибит. Күөл уута тайах олугун уутун курдук буолуо дуо, быдан ыраас, утаҕы ханнарар амтаннаах. Чэйдии олордохпутуна, үөһэттэн кынаттарын сараппытынан куоҕас түһэн ууну барылатта. Чэрэс диэн ыппыт урут харахтаабатах көтөрүн көрөн соһуйда, күөл кыламаныгар диэри киирэн, күөнүнэн ууну ыга анньан, хамсаабакка одууласта. Өр-өтөр буолбата, аны иккис куоҕас тайааран кэлэн түстэ.

Бастакы күҥҥэ олус уһуннук хаамтыбыт, онон атахпын ыарыттым. Ордук хаҥас быттыгым атахпын атыллаппат гына быһа тардан ыарыйда. Маннык туругунан сарсын хаамар саарбахтанна. Үүтээммитигэр им балай хараҥаҕа кэллибит. Сүүскэ кэтэр банаардаах буоламмыт суолбутун сырдатынан эрэйдэммэтибит. Ити күн уон икки чаас хаампыт этибит.

Эти үөрэппэккэ эрэ итинник уһуннук тоҕо түһэн хаамыы эрчиллиитэ суох, этэ куурбатах киһи сэниэтин эһэр, этин-сиинин ыарытыннарар. Онон булт бастакы күннэригэр харыстана соҕус хаамыллыахтаах.