Читать книгу Bizancjum ok. 500-1024 - Группа авторов - Страница 57

Przy obecnym stanie naszej wiedzy nie mamy trudności z nakreśleniem warunków kształtowania się przedmuzułmańskiej historii arabskiej, a nowe odkrycia archeologiczne na terytoriach Arabii Saudyjskiej, Jemenu, Jordanii i w Emiratach nad Zatoką Perską dostarczają wielu nowych, cennych materiałów źródłowych. W ciągu ubiegłego stulecia ogromna ilość materiału epigraficznego – około 50 000 północno- i południowoarabskich inskrypcji oraz inskrybowanych lasek, odkrywanych obecnie setkami w północnym Jemenie – dostarczyła niezwykle bogatych danych i informacji na temat społeczeństw zamieszkujących ten półwysep, a zwłaszcza plemion koczowników arabskich – beduinów475. Niestety, cały ten materiał rzadko kiedy pozwala na nakreślenie spójnego przebiegu wydarzeń dziejowych innych niż wyłaniające się z tych materiałów punktowe obrazy, czy jakieś specyficzne szczegóły. Dlatego też odkrycia te nie mogą w żaden sposób zastąpić dotychczasowej literackiej tradycji historycznej. Istnieją ponadto zewnętrzne świadectwa epigraficzne dotyczące Arabów i Arabii oraz źródła historyczne – szczególnie w języku greckim i syryjskim – które również często okazują się pomocne476. Jednak dostarczane przez nie informacje są też często bardzo wyrywkowe i podawane z perspektywy osób postronnych, które postrzegały Arabów jako dzikich i barbarzyńskich grabieżców, a większość terytorium Arabii jako groźne nieużytki i tereny niezagospodarowane477.

Istnieje niezwykle obfity materiał literacki odnoszący się do arabskich źródeł, ale największy problem leży w tym, że w większości są to utwory o charakterze poetyckim, które chociaż często są przypisane do okresu przedmuzułmańskiego, albo są tak prezentowane, jakby opisywały wydarzenia i sytuacje z tamtego czasu, to – oprócz Koranu – źródła literackie zawierające wspomniane przyczynki dziejowe, są przynajmniej o dwa wieki późniejsze niż opisywane przez nie czasy. W poprzednich okresach wydawało się badaczom jedynie sensownym metodologicznie, by po porównaniu różnych przyczynków wybrać z nich te, które wydawały się być najbardziej prawdziwe. Ostatnio jednakże stało się jasnym, że arabskie źródła historyczne dotyczące Arabów w przedmuzułmańskiej Arabii – i później, w pierwszym wieku muzułmańskiej historii pojętej jak całość – stanowią w swej istocie płynny co do swej wartości zespół, który odpowiednio przyjmuje sposób argumentacji w sprawach spornych zależny od czasów, w których te punkty widzenia były przekazane a następnie skompilowane478.