Читать книгу Bizancjum ok. 500-1024 - Группа авторов - Страница 58

Skutkiem tego było podkolorowywanie i zniekształcenie większości wczesnych, i najprawdopodobniej prawdziwych, faktów zawartych w pierwotnych materiałach źródłowych i stworzenia w ten sposób wielu nowych materiałów historycznych479. Najważniejszym z nich była niezwykle ważna rola, jaką przedmuzułmańska Arabia odegrała we wczesnomuzułmańskim przepowiadaniu Słowa. Wyjaśniając sukcesy islamu i zdobywców arabskich, uczeni i komentatorzy arabscy interpretowali pojawienie się islamu i jego rozprzestrzenienie się z Arabii jako część boskiego planu480. Objęło to również przedstawienie przedmuzułmańskich Arabów jako naiwnych barbarzyńców – obszarpanych i prymitywnych koczowników, zjadaczy węży i jaszczurek – oraz samej Arabii jako krainy nieurodzajnej i kwintesencji pustynności. Obraz ten był ostro skontrastowany z tym odnoszącym się do potężnych ludów o wyszukanych obyczajach, zamieszkujących imperia na północy, oraz do bogactwa i urodzajności zamieszkiwanych przez nie krain. Tak wyraźnie skontrastowane arabskie zwycięstwa nad tak strasznym wrogiem mogły zostać odniesione tylko za pozwoleniem Boga i jako część jego planu dla ludzkości481. Ten paradygmat w oczywisty sposób stanowi proklamację religijnej prawdy i chociaż może w różnych punktach odpowiadać historycznej rzeczywistości, to z tej rzeczywistości nie wynika. W każdym przypadku, kiedy musimy wydać jakąś opinię – opartą często na niepewnych podstawach – musimy przede wszystkim określić zasięg oddziaływania na nasze źródła motywów i stereotypów historii rozprzestrzeniania się Słowa482.