Читать книгу Kosmetologia t. 1 - Группа авторов - Страница 46

Poza włóknami tkanek łącznych część białek tkanki łącznej nie tworzy masywnych struktur widocznych w mikroskopie świetlnym. Białka niekolagenowe tkanek łącznych to fibronektyna, laminina, entaktyna, tenascyna i osteopontyna.

Fibronektyna kojarzona jest z osoczem, ale występuje również w innych tkankach łącznych. Jest dimerem podobnych łańcuchów białkowych, których istnieją trzy formy. Spełnia wiele funkcji związanych z migracją komórek, ich różnicowaniem, wzrostem, adhezją komórkową (dzięki zdolności wiązania z kolagenem IV, integrynami, heparyną). Jej funkcją w najbardziej widoczny sposób manifestującą się w skórze jest udział w gojeniu się ran (np. wraz z fibryną tworzy skrzep).

Laminina jest jednym z głównych składników błony podstawnej. Podobnie jak fibronektyna reguluje adhezję (miejsca wiążące do kolagenu IV, GAG, laminin, fibronektyny), różnicowanie i migrację komórek. Jej cząsteczka jest trimerem, zbudowanym z łańcuchów α, β i γ. Łańcuch α stanowi rdzeń, a na jego koniec nawinięte są częściowo pozostałe łańcuchy, których końce odchodzą na boki, razem tworząc krzyż (wcześniej uważano, że te dwa boczne łańcuchy są takie same).

Entaktyna (tradycyjna nazwa nidogenu-1) buduje błonę podstawną, ma możliwość wiązania lamininy z kolagenem typu IV, a także fibronektyny i perlekanu.

Tenascyna występuje w czterech wariantach (C, R, X oraz W), ma miejsca wiążące dla fibronektyny, heparyny, czynników wzrostu, integryn. Spośród nich tenascyna-X występuje w dużej ilości w tkankach łącznych luźnych (np. skórze właściwej). Tenascyna-C wykazuje interesującą właściwość przeciwdziałania adhezji, stąd jej funkcja w umożliwianiu migracji komórek, m.in. w rozwijających się i gojących tkankach.

Osteopontyna z punktu widzenia budowy skóry nie jest interesująca – występuje w tkance kostnej, gdzie spełnia funkcje związane z wiązaniem Ca²⁺.