Читать книгу Kosmetologia t. 1 - Группа авторов - Страница 58

W skład naturalnej flory skóry wchodzi około 1000 gatunków bakterii i dziesiątki gatunków grzybów. Profil gatunków nie jest jednakowy na całej powierzchni ciała, w dużym stopniu zależy od wilgotności, o której decyduje ilość i aktywność gruczołów potowych oraz, ewentualnie, nabłonków wydzielniczych. Na twarzy (włącznie z uszami i nosem), na szyi, plecach, podbrzuszu, stopach przeważają bakterie typu Actinobacteria (Gram-dodatnie, wytwarzające liczne antybiotyki, wśród nich rodzaje Corynebacterium, Micrococcus, Propionibacterium). Na kończynach i klatce piersiowej przeważają natomiast bakterie Gram-ujemne typu Bacteroidetes (m.in. Bacteroidia, Flavobacteria, Sphingobacteria) oraz Proteobacteria. W zgięciach kończyn, na tylnej części głowy, z tyłu stopy dobre warunki rozwoju znajdują Staphylococcaceae. W różnych okolicach ciała można także znaleźć przedstawicieli typu Cyanobacteria. Nie oznacza to, że wymienione bakterie można spotkać tylko w tych lokalizacjach; one tam jedynie przeważają.

Poza bakteriami należy wymienić grzyby, których przedstawicielami najczęściej występującymi w prawidłowej florze są: Candida albicans, Rhodotorula rubra, Trichosporon cutaneum, Aspergillus spp., Penicillium spp., Rhizopus spp., Microsporum gypseum i inne.

Organizmy te uważane są za symbiotyczne mutualnie bądź komensalne, a więc za takie, które organizmowi człowieka nie szkodzą, a nawet przynoszą korzyści. Sama ich obecność sprawia, że poprzez konkurencję ograniczają rozwój innych gatunków, potencjalnie szkodliwych. Jednak wiele z nich jest oportunistycznymi patogenami, w stanach obniżonej odporności wywołującymi infekcje. Na przykład Pseudomonas aeruginosa wytwarza antybiotyki zwalczające chorobotwórcze szczepy paciorkowców (np. Streptococcus pyogenes) oraz gronkowców (np. Staphylococcus aureus), a także grzyby z rodzaju Candida, Saccharomyces, Aspergillus. Jednak P. aeruginosa jednocześnie jest patogenem mogącym powodować wiele różnych infekcji – od zakażeń ran, poprzez zakażenia ucha, układu moczowego, oddechowego, opon mózgowych, do sepsy.

Poza skomplikowanymi relacjami chroniącymi organizm przed zakażeniami lub je ułatwiającymi mikroorganizmy są odpowiedzialne za zapach ciała człowieka.

Pot, zarówno ekrynowy, jak i apokrynowy, oraz łój są bezwonne. Wystarczy jednak kilkadziesiąt minut, aby pod wpływem metabolizmu bakteryjnego powstały substancje łatwo wyczuwalne. Za ich zapach odpowiada Bacillus subtilis, rozwijając się na stopach. Propionibacteria w gruczołach łojowych syntetyzują kwas propionowy z aminokwasów (nawiasem mówiąc, substancja ta wśród dietetyków i technologów żywności jest znana jako E280, środek używany do konserwacji żywności, ponieważ hamuje rozwój grzybów, co jest następnym przykładem działania mikroflory naskórka w warunkach naturalnych). Staphylococcus epidermidis, wykorzystując substraty z potu, tworzy kwas izowalerianowy (w tym przypadku nie przekłada się to – prawdopodobnie – na aktywność przeciwbakteryjną, ale warto wspomnieć, że kwas ten jest również składnikiem wyciągów roślinnych o działaniu uspokajającym i nasennym).