Читать книгу Kosmetologia t. 1 - Группа авторов - Страница 48

Do tkanek łącznych zalicza się:

• tkankę łączną właściwą (zwartą o przebiegu włókien regularnym i nieregularnym oraz luźną),

• tkankę tłuszczową (żółtą i brunatną),

• tkanki chrzęstne,

• tkanki kostne,

• tkankę galaretowatą,

• tkankę siateczkowatą,

• krew.

W skład tkanki podskórnej i skóry właściwej wchodzą tkanki łączne właściwe oraz tłuszczowe, które zostaną opisane poniżej.

■ Tkanki tłuszczowe

Istnieją dwa rodzaje tkanek tłuszczowych: brunatna i żółta. Brunatna, charakterystyczna dla wczesnych etapów życia organizmu, z wiekiem jest stopniowo zastępowana przez tkankę tłuszczową żółtą.

Komórki tkanki tłuszczowej żółtej (lipocyty, adipocyty) mają w przekroju kształt okrągły/owalny, ze spłaszczonym jądrem komórkowym, które wraz ze zredukowanymi organellami komórkowymi i cytoplazmą jest zepchnięte na obrzeże komórki przez wielką kroplę tłuszczu wypełniającą prawie całą objętość komórki. W przekroju w płaszczyźnie jądra komórkowego tworzy to obraz „pierścionka z oczkiem”. Taka budowa sugeruje przeznaczenie tkanki tłuszczowej do długoterminowego magazynowania materiału zapasowego w postaci tłuszczów (triglicerydów). Komórki tkanki tłuszczowej brunatnej posiadają rozbudowane organelle komórkowe, zwłaszcza mitochondria, oraz wiele drobnych kropelek tłuszczu. Taka organizacja ma na celu szybki dostęp do materiału zapasowego (większa powierzchnia kontaktu), z możliwością gwałtownego uwalniania energii. Mitochondria komórek tkanki tłuszczowej brunatnej mają specyficzną budowę, są celowo „uszkodzone”, zmodyfikowane: wskutek wbudowania białka termogeniny w błonę nie mogą utrzymać gradientu stężeń protonów, koniecznego do syntezy ATP (adenosine triphosphate – adenozyno-5′-trifosforan) dzięki uwolnionej w mitochondriach energii. Z tego powodu energia ta się rozprasza, ogrzewając tkankę i przepływającą przez nią krew. Tkanka tłuszczowa brunatna jest więc nastawiona na termogenezę, ogrzewanie organizmu niemowlęcia, dopóki nie udoskonalą się inne mechanizmy termoregulacji.

Dla osoby dorosłej największe znaczenie ma tkanka tłuszczowa żółta. Jej część zlokalizowana jest głęboko wewnątrz organizmu, otacza narządy wewnętrzne, wyścieła różne lokalizacje, towarzyszy szpikowi kostnemu, natomiast część leży płytko, jako tkanka podskórna (zob. podrozdz. 6.3.4).

■ Tkanki łączne właściwe

Do tkanek łącznych właściwych zalicza się tkankę łączną właściwą luźną oraz zwartą. Zawierają one wszystkie omówione wcześniej elementy tkanek łącznych – komórki, włókna, istotę podstawową. Różnią się proporcjami tych składników. W tkance łącznej właściwej luźnej przeważa istota podstawowa, wśród komórek zwłaszcza leukocyty, natomiast w zwartej jest znacznie więcej włókien kolagenowych. Mogą one mieć nieregularny przebieg lub równoległy z bardzo ścisłym upakowaniem. Na podstawie tego układu dzieli się tkanki łączne właściwe zwarte na te o przebiegu nieregularnym, jak w warstwie siateczkowatej skóry właściwej, twardówce, torebkach łącznotkankowych, i regularnym, jak w ścięgnach, więzadłach, powięziach. Tkanka łączna właściwa luźna buduje częściowo skórę właściwą, tkankę podskórną, towarzyszy mięśniom, naczyniom krwionośnym, limfatycznym, nerwom, leży pod nabłonkami układów oddechowego i pokarmowego, tworzy krezkę. Lokalizacje te, wraz z licznymi leukocytami obecnymi w tej tkance, łatwo skojarzyć z faktem, że są to obszary szczególnie narażone na inwazję pasożytów czy mikroorganizmów chorobotwórczych.