Читать книгу Dumanowski - Wit Szostak - Страница 10

Nikt nie zna ostat­nich słów, które wypo­wie­dział Józa­fat Duma­now­ski. Jedyny świa­dek jego kona­nia znik­nął tuż po pogrze­bie i zapewne prawda ni­gdy nie ujrzy świa­tła dzien­nego. Wedle jed­nych Duma­now­ski miał powie­dzieć: „Czuję, jak­bym budził się ze snu”; wedle innych: „A jed­nak!”; wedle jesz­cze innych Duma­now­ski wyszep­tał zdzi­wiony: „A zatem już?”; naj­czę­ściej jed­nak powta­rzane było zda­nie: „Teraz wszystko będzie jak daw­niej”.

Każda z tych nie­po­twier­dzo­nych wer­sji obro­sła już w dzie­siątki inter­pre­ta­cji, a ich egze­geci potra­fią o ukry­tych zna­cze­niach i sym­bo­lice tych pro­stych słów dys­ku­to­wać godzi­nami. Cokol­wiek powie­dział na progu śmierci Józa­fat Duma­now­ski, na pewno nie mogło to wyra­zić prawdy jego życia, które roz­cią­gnęło się na sto dwa­dzie­ścia trzy lata.