Читать книгу Прыгоды ўдалага салдата Швейка - Яраслаў Гашак - Страница 14

На тыя дні прыпадае і Швейкаў візіт на сваю кватэру да сваёй старой служанкі пані Мюлер. У кватэры Швейк знайшоў стрыечную сястру пані Мюлер, якая са слязьмі паведаміла яму, што пані Мюлер была арыштавана ў той жа вечар, калі адвозіла Швейка ў войска. Старую кабету судзіў вайсковы суд, а з той прычыны, што нічога не маглі даказаць, то адвезлі ў канцэнтрацыйны лагер у Штэйнгоф. Ад яе ўжо прыйшоў невялікі ліст. Узяўшы гэтую сямейную рэліквію, Швейк прачытаў: «Мілая Ганначка! Нам тут вельмі добра, і мы ўсе здаровыя. У суседкі па ложку сыпны ёсць і чорная ш т ш У астатнім усё ў парадку. Яды нам хапае, і мы збіраем бульбяное на суп. Чула я, што пан Швейк ужо , дык ты як-небудзь даведайся, дзе ён ляжыць, каб пасля вайны мы маглі аздобіць яго магілу. Я забылася табе сказаць, што на гарышчы ў правым кутку ў скрынцы застаўся маленькі шчанюк фокстэр’ер. Вось ужо колькі тыдняў, як ён нічога не еў, з таго часу, як прыйшлі мяне . Дык я думаю, што ўжо позна, і сабачка пакінуў свет».

I праз увесь лісток – ружовы штэмпель: «Прагледжана цэнзурай. Імператарскі каралеўскі канцэнтрацыйны лагер Штэйнгоф».

– I сапраўды, сабачка быў ужо мёртвы! – усхліпвала стрыечная сястра пані Мюлер. – А свой пакой вы б і не пазналі. Там цяпер жывуць швачкі. Яны перарабілі яго ў дамскі салон. Па сценах усюды – моды, на вокнах – кветкі.

Стрыечная сястра пані Мюлер ніяк не магла супакоіцца. Усхліпваючы і румзаючы, яна, нарэшце, выказала здагадку, што Швейк уцёк з войска і цяпер хоча паклікаць на яе бяду і няшчасце. Пад канец яна загаварыла з ім як з несусветным авантурыстам.

– Смех, ды і толькі! – сказаў Швейк. – Гэта мне надта падабаецца. Дык каб ведалі, пані Кейржава, гэта чыстая праўда – я ўцёк. Але для гэтага я вымушаны быў забіць пятнаццаць вахмістраў і фельдфебеляў. Але толькі нікому пра гэта не кажыце…

I Швейк пайшоў са свайго дома, які так негасцінна яго сустрэў.

– Пані Кейржава, – аддаў ён апошнія распараджэнні, – у мяне ў пральні засталіся каўнерыкі і манішкі, дык вы іх забярыце, каб калі я вярнуся з войска, у мяне было ў што апрануцца ў цывільнае. I яшчэ наглядайце, каб у шафе ў маіх гарнітурах не завялася моль. I перадавайце прывітанне тым паненкам, што спяць на маёй пасцелі.

Потым Швейк зазірнуў у карчму «Ля келіха». Убачыўшы яго, пані Паліўцава заявіла, што піва яму не налье, бо ён, відаць па ўсім, дэзерцір.

– Мой муж, – пачала яна цягнуць старую гісторыю, – быў такі асцярожны, а сядзіць, бедачына, ні за што ні пра што. А некаторыя, уцёкшы з войска, разгульваюць на волі. Вас на мінулым тыдні зноў шукалі. А мы ж былі больш асцярожныя, чым вы, – закончыла яна сваю казань, – і ўсё ж нажылі сабе гора. Не кожнаму так шчасціць, як вам.

Пры гэтай размове быў пажылы чалавек, слесар са Сміхава, ён падышоў да Швейка і сказаў:

– Прашу вас, пане, пачакайце мяне на вуліцы, мне з вамі трэба пагаварыць.

На вуліцы ён разгаварыўся са Швейкам, якога пасля ляманту шынкаркі Паліўцавай палічыў дэзерцірам. Ён паведаміў, што ў яго ёсць сын, які таксама ўцёк з войска і цяпер знаходзіцца ў бабкі ў Ясеннай каля Ёзафава. I, не звяртаючы ўвагі на пратэсты Швейка, што ніякі ён не дэзерцір, слесар уціснуў яму ў руку дзесятку.

– Гэта вам на першыя часы, – сказаў ён, цягнучы Швейка за сабою ў вінны шынок на рагу, – я вам спачуваю, мяне вы не павінны баяцца.

Дадому Швейк вярнуўся позна ноччу. Фельдкурата яшчэ не было. Ён з’явіўся толькі на досвітку, пабудзіў Швейка і сказаў:

– Заўтра паедзем служыць палявую імшу. Згатуйце чорную каву з ромам… Не, лепей згатуйце грог.