Читать книгу Шигырьләр / Стихи (на татарском языке) - Габделджаббар Кандалый - Страница 13

Шигырьләр
III
«Гыйшкъилә вә илля…»

Оглавление

Гыйшкъилә вә илля[155] хәйраным[156] мәнем,

Дәрдилә зар-[у]-пәришаным[157] мәнем.


Мән сәне йар әйләмешем та әбәд[158], –

Сакласын гъәһдилән пәйман ул Әхәд[159].


Иртә-кич вәсъфыңны укырмын һәйбәт[160],

Укырым чүн[161] «къөл-һу-Аллаһу әхәд».


Әй никярем, гөлгъизарем, сәрви къәдд[162],

Вай ләбе гъөнҗә, дәһани лялә хәдд[163]!


Гыйшкың уты уш мәне кыйлды һәляк,

Висалең[164] утындин ирмәзсә гъәдәд[165].


Хуриларың хөснендин[166] сәңа нәсыйб

Кем вирә? – Алла вирүр, хәйрелмөҗиб.


Хаҗәтең висалемдер һәр собхе-шам[167],

Висалеңне рузи кыйлсын зу-л-кәрам[168].


Озын гомер вирә Хода бә-тәүфикъ[169],

Мөәллиф[170] кыйла сәне мәңа тәхкыйкъ[171].

Теле тутый, өне былбыл никярем,

Һәмбәрем[172] (?) сәрви буем, гөлгъизарем.


Догагүйең[173] илән ачып кәлями[174],

Җәнабеңә йибәрдем чук сәлями.


Дәхи хөршидә[175] биңзәш[176] йөзләрүңә,

Шәкәрдин датлу сүзлү телләрүңә,


Әйләб ирсаль[177] догалар гәүһәрени,

Дәхи йөз мең сәналәр[178] җәүһәрени.


Озын итсен сезнең гомрегезне Хакъ, –

Һәмишә шул догамыз сезгә мотлакъ.


Вируб тәүфикъ, һидайәт[179] үзеңезгә,

Явыз күз[ләр] төшмәсен йөзеңезгә.


Бәдигъәт сәнсен[180] – анлар[ның] кулында;

Мәнем җаным фида улсын юлыңда!


Ходайа тәслим итдем[181] сезләри мән,

Чыкарма хәтереңдин безләри сән.


Иляһе әйләсүн сәңа гъинайәт[182],

Идүбән бәр-дәуам хифза химайәт[183].


Мәхәббәт атәшенә[184] бәгърүм буйнмыш,

Ки гыйшык дәрде илә бәгърүм янмыш.


Сабр идәрсәм, эчеми гыйшкың якар,

Гыйшкың ирүр мәни кыйлан би-карар[185].


Маһитабан[186] сәндә күрде бер җәмаль[187],

Сулды йөзем дәрдеңлән, улды һилял[188].


Дәрдилән[189] йөзе, зөлфе[190] пәришан[191] нәүбәһар[192],

Сарыйгъ идб йөземезне чүн лялә-зар[193],


Күрде мәгъшукыны микән гъәндәлиб[194],

Шадлыкындин агълайур диб: «Йа хәбиб[195]!»


Монтазыйр[196] улыб къәдәмеңә къийам[197],

Нәзър идүбән кәндеми нәчә сыйам[198].


Бу халем[и] сәңа дидем сәр-а-сәр[199],

Дәуа улгыл бу халемгә [сән], әй йар.


Дога-и хәйремез бу җане садыйк[200]:

Хода кыйлсын сәне җәннәткә лаикъ.


Гөле сәрби Бохаратик[201] җәмалең,

Тәрәккый ула һәрдәм гъизз-у-җаһең[202].


Аһ фиракъәт1, ваһ фиракъәт[203], әл-фиракъ,

Бу фиракъәт такъәтемне кыйлды такъ[204].


Чүн фиракъ кыйлды Ходаем бу заман,

Бу фиракълыкдин юк җиһанда яман.


Әһл бәйтең илән укубән шадеман[205],

Дөньяда вә ахирәтдә җавидән[206].


Җаиңны[207] җәннәтдә вирүбән мәҗид[208],

Сакласын наре җәһәннәмдин бәгъид[209].


Йөзләрең айа[210] биңзәш[дер], и гъөлү[211],

Чук дога дидек сәңа [без], и олу!


Көн-бә-көн[212] дәүләтең[ез] улсын гъөлү,

Сакласын Хакъ, гәр кыйлса дошман гъәдү[213].


Нә дийәем сәңа – яр улсын мәләк[214], –

Тәхте паиң, гъәрше көрси нә фәләк[215]!


Илтимасым[216]: гъәйбә кичмә би-мәрам[217],

Гъәйби гъәйбәт[218] – җөмләсе мотлакъ хәрам!


Иртә-кичә догаңызда мән гъәриб,

Булсак иде кыйамәтдә бәр-фәрикъ[219].


Әгәр гыйшкың хак улырса би-гөман[220],

Почмагындин ертып алгайсән һаман.


Хәзрәтеңдин[221] безләрә мәкъсудымыз:

Безгә бер къәтгъ кәгазьдер мәхмүдемез[222].


Гыйшкың мәндә улмаз ирсә, и никяр,

Бу хатымны кайтарасың би-зарар[223].


Йибәрдем мәктүб итеб бу намәне,

Белүр өчен арада маҗараны.


Әгәр намәм сәңа баруб юлыкса,

Кабул кыйла кичергел, күңел якса[224].


Сәлам яздым, ирүр күңлем хәкъикъәт,

Хода бирсен йәшеңезгә бәракәт.


Сәлам алмак фаразыдыр бөрадәр[225],

Җәһед берлән җыйнарга (?) бәрабәр.


Ишет әмма сүземне үгет иркән[226],

Шәригъәткә муафикъ сүзләр икән.


Дийеңез бу намәне шәргъи ирмеш[227],

Шәригъәт бу намәдин хариҗ[228] ирмеш.


Шәригъәткәчә безгә күреп йәрәшмәк…

……………………………………………………….


155

Вә илля – бары тик.

156

Хәйраным – шашуым.

157

Дәрдилә зару-у-пәришаным – кайгы-хәсрәттән зарым һәм моңым.

158

Та әбәд – ахыргача, мәңгегә.

159

Сакласын гъәһдилән пәйман ул Әхәд – ул Әхәд вәгъдә һәм шарты белән сакласын иде.

160

Вәсъфыңны… һәйбәт – сыйфатыңны… олылап.

161

Чүн – нәкъ, шикелле, кайчан (шулчак).

162

Никярем, гөлгъизарем, сәрви къәдд – гүзәлем, алсу йөзем, сәрви (кипарис) сынлым.

163

Ләбе гъөнҗә, дәһани лялә хәдд – иреннәре гөнҗә, авызы лаләдәй.

164

Висаль – кавышу, ирешү.

165

Ирмәзсә гъәдәд – бер кадәре булмаса.

166

Хөснендин (хөснедин) – матурлыгыннан, күркәмлегеннән.

167

Собхе-шам – иртә-кич.

168

Рузи кыйлсын зу-л-кәрам – кодрәтле Алла бүләк итсен.

169

Бә-тәүфикъ – тәүфыйклы, игелекле.

170

Мөәллиф – дус.

171

Тәхкыйкъ – анык, төгәл.

172

Һәмбәрем – юлдашым (?).

173

Догагүйең – дога укучың (сиңа изге теләк теләүчең).

174

Кәлями – кәлямне; кәлям: сүз.

175

Хөршид – кояш.

176

Биңзәш – охшаш, охшаган.

177

Әйләб ирсаль – күндерү, җибәрү.

178

Сәналәр – мактаулар.

179

Һидайәт – юл күрсәтү, тугры юлга басу.

180

Бәдигъәт сәнсен – тиңе булмаган матурлык (гүзәллек) син үзең.

181

Тәслим итү – тапшыру.

182

Гъинайәт – ярдәм, изгелек.

183

Идүбән бәр-дәуам хифза химайәт – саклыкка дәвамлы яклау күрсәтү белән.

184

Атәшенә – утына.

185

Би-карар – карарсыз, чарасыз, тынычсыз.

186

Маһитабан – ай нурлары.

187

Җәмаль – гүзәл чырай; күркәмлек, гүзәллек.

188

Һилял – ай (яңа туган ай).

189

Дәрдилән – дәрт белән: чир (кайгы-хәсрәт) белән.

190

Зөлфе – чәч бөдрәләре (чигә һәм җилкәләрдә).

191

Пәришан – моңлы, сагышлы.

192

Нәүбәһар – иртә яз, яз башы.

193

Чүн лялә-зар – лаләле кыр шикелле.

194

Гъәндәлиб – былбыл, сандугач.

195

Хәбиб – сөекле.

196

Монтазыйр – өмет итү, көтү; интизар булу.

197

Къәдәмеңә къийам – баскан адымнарыңа.

198

Нәзър идүбән кәндеми нәчә сыйам – үземә ничә ураза нәзер әйтү белән.

199

Сәр-а-сәр – баштан ахыргача.

200

Җане садыйк – тугрылыклы җан.

201

Гөле сәрби Бохаратик – Бохараның сәрби гөле шикелле.

202

Гъизз-у-җаһең – хөрмәтең һәм урының: кадер-хөрмәтең.

203

Фиракъәт (фиракъ) – аерылу, аерым тору.

204

Такъәтемне кыйлды такъ – сабырымны җуйды, тәкатемне бетерде.

205

Шадеман – шатлыклы.

206

Җавидән – мәңгелек; мәңгегә.

207

Җаиңны – урыныңны.

208

Мәҗид – макталган, дан казанган (Алланың исем-эпитеты).

209

Наре җәһәннәмдин бәгъид – җәһәннәм утыннан ерак.

210

Айа – айга.

211

Гъөлү – биек; югары, өстен; зур дәрәҗә иясе, асыл зат.

212

Көн-бә-көн – көннән көнгә.

213

Гъәдү – дошман, көндәш; көнчелек, дошманлык.

214

Мәләк – фәрештә.

215

Тәхте паиң, гъәрше көрси нә фәләк – торган җирең, утырган урының имин булсын.

216

Илтимасым – үтенечем.

217

Би-мәрам – теләксез, теләмичә; ирексездән (кеше сүзенә ияреп).

218

Гъәйби гъәйбәт – гаепне гайбәтләү.

219

Бәр-фәрикъ – бергә, бер төркемдә.

220

Би-гөман – гөмансыз, шиксез, шөбһәсез.

221

Хәзрәтеңдин – син олы заттан, син хөрмәткә лаек шәхестән.

222

Бер къәтгъ кәгазьдер мәхмүдемез – бер кисәк кәгазьдер мактаячагыбыз.

223

Би-зарар – зарарсыз (ертылмаган килеш).

224

Күңел якса – күңелгә ошаса; күңел ятса.

225

Фаразыдыр бөрадәр – туганлык фаразыдыр.

226

Үгет иркән – үгет икән.

227

Шәргъи ирмеш – шәригатьчә икән.

228

Хариҗ – тышкы, тышта; катнашусыз.

Шигырьләр / Стихи (на татарском языке)

Подняться наверх