Читать книгу Wolność emocjonalna - Judith Orloff - Страница 79

Gatunek ten jest blisko spokrewniony z wampirem kontrolującym. Czuje się upoważniony do oceniania naszych rzekomych zalet i wad. Potrafi dostrzec w ludziach braki nawet z drugiego końca zatłoczonej sali, a następnie bezceremonialnie zaproponować sposób ich usunięcia dla ich własnego dobra. Tego typu uwagi sama bardzo często słyszałam z ust mojej wszystkowiedzącej matki Żydówki, która nie spuszczała mnie z oka. Zwykła mawiać na przykład: „Gdybyś tylko modnie się ubierała, mogłabyś być taka piękna”, po czym uzasadniała swoje słowa: „Mówię ci to, bo cię kocham”. Aj waj – problem polegał na tym, że choć moja matka mnie kochała, nienawidziła moich ulubionych podziurawionych dżinsów dokładnie tak samo mocno, jak ja je uwielbiałam. Krytycy wychodzą z założenia, że oferowanie innym tego, co sami nazywają konstruktywną krytyką, jest ich świętym i niezbywalnym prawem. Jeśli ich uwagi powodują, że czujesz się strasznie, to trudno. Stwierdzenia wampirów krytykujących mogą mieć postać lekkich przytyków, ale mogą też człowieka doszczętnie sponiewierać. Czasopismo Science donosi, że kiedy ktoś nas poniża, nasz mózg reaguje dokładnie tak sam jak na fizyczny ból. Krytyka może zaboleć bez względu na to, czy pochodzi z zewnątrz, czy z własnego wnętrza. Ogranicza ona wolność emocjonalną, ponieważ nadwyręża nasze zaufanie i powoduje, że nie mamy odwagi otwarcie mówić o swoich uczuciach. Uwagi typu „jesteś takim mazgajem” czy „jesteś złym rodzicem, ponieważ pracujesz na pół etatu” źle działają na nasze emocje. Wystarczy, że choć w połowie uwierzysz w zasadność tych przytyków (wypowiedzianych w dobrej lub złej intencji), a będą się one ciągnąć za tobą jak przykry zapach.

Problem z krytykami polega na tym, że wiele osób się do nich przyzwyczaja – w rezultacie doświadczają chronicznego emocjonalnego zmęczenia lub zamykają się w sobie. Aby się przed tym uchronić, w pierwszej kolejności spróbuj zidentyfikować wampiry krytykujące w swoim otoczeniu. W tym celu powinieneś poszukać odpowiedzi na następujące pytania. Znajdziesz tu również strategie, dzięki którym będziesz mógł efektywniej się z nimi komunikować i skuteczniej chronić własną wrażliwość.