Читать книгу Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 10 R. 2014 t. I-II - Группа авторов - Страница 5

W niemieckich planach ataku na Polskę ważna rola przypadła siłom policyjnym. W sierpniu 1939 r. do poszczególnych armii niemieckich dołączono 21 batalionów policji, których zadaniem miało być utrzymywanie porządku na zapleczu frontu. Dowodził nimi generał Kurt Daluege (Befehlshaber der Ordnungspolizei, BdO). Ponadto ponad 8 tys. policjantów wcielono bezpośrednio do armii, aby wzmóc siły żandarmerii wojskowej24. Od 6 września na terenie Polski rozpoczęły działalność tzw. grupy operacyjne (Einsatzgruppen), których zadaniem było zaprowadzenie drogą terroru niemieckich porządków na świeżo podbitych ziemiach. Einsatzgruppe II B oraz Einsatzgruppe IV, w których skład weszli członkowie Gestapo, SD i Kripo, pojawiły się w Warszawie już 29 września 1939 r.25W ciągu kilku dni od kapitulacji Warszawy w mieście oraz w jego okolicach rozlokowało się – obok wcześniej wspomnianych policjantów – 120 tys. żołnierzy Wehrmachtu26. 4 października 1939 r. w ślad za Wehrmachtem i grupami operacyjnymi do Warszawy przybyła dziesięcioosobowa ekipa z berlińskiej Kripo, pod dowództwem komisarzy Henninga oraz Bahra27. W ten sposób rozpoczął się niezwykle szybki proces podporządkowania Niemcom policji polskiej, która z punktu widzenia okupanta miała mieć podstawowe znaczenie w zapewnieniu porządku na terenach podbitych.

W początkach listopada 1939 r. operujące w Polsce Einsatzgruppen zostały przekształcone (bądź połączyły się) w dowództwa Policji Bezpieczeństwa (Kommandeur der Sicherheitspolizei und des SD, KdS) oraz dowództwa Policji Porządkowej (Kommandeur der Ordnungpolizei, KdO). Urząd KdS dzielił się na kilka wydziałów; interesujące nas referaty Gestapo weszły do Wydziału IV, a Kripo – do Wydziału V28.

Generalna Gubernia29 – nie bez racji nazwana przez Hansa Franka Nebenland des Reiches – była tworem sensu stricte policyjnym. Wzorce maszyny terroru budowanej w Niemczech od 1933 r. zostały z pewnymi modyfikacjami przeniesione do GG. W Rzeszy policja podzielona została na dwa najważniejsze piony: na Policję Bezpieczeństwa (Sicherheitspolizei, Sipo) oraz Policję Porządkową (Ordnungspolizei, Orpo). W ramach tej ostatniej znalazły się dwie formacje: policja ochronna (Schutzpolizei, Szupo), którą rozlokowano w miastach, oraz żandarmeria, pełniąca służbę głównie na terenach wiejskich oraz w małych miasteczkach. Taki podział obowiązywał w Rzeszy oraz na terenach wcielonych do niej po podboju Polski (eingegliederte Ostgebiete). W samej Generalnej Guberni zachowano tę strukturę, ale wprowadzono do niej znaczne zmiany, będące wynikiem adaptacji do miejscowych warunków. Adaptacja ta w pierwszej kolejności dotyczyła sposobu zagospodarowania przedwojennych polskich sił policyjnych, które były niezbędne do opanowania wojennego chaosu i przywrócenia bezpieczeństwa publicznego. Niecałe 5 tys. niemieckich policjantów Orpo rozlokowanych w pierwszych miesiącach okupacji w GG, pozbawionych oparcia we wrogo nastawionej ludności i nieznających języka polskiego, nie było w stanie sprostać nałożonym na nich zadaniom.

30 października 1939 r. wyższy dowódca SS i policji w GG Friedrich Wilhelm Krüger wydał zarządzenie wzywające wszystkich polskich policjantów do podjęcia służby w zreorganizowanej policji, a opornym funkcjonariuszom zagrożono surowymi karami30. Zarządzenie Krügera przyniosło spodziewane efekty i już w styczniu 1940 r. stan osobowy PP wyniósł ponad 10 tys. ludzi, w tym 1173 „kryminalnych”31. Po weryfikacji i usunięciu większości wyższych oficerów nowo utworzoną polską policję, zwaną od koloru mundurów „granatową”, podporządkowano KdO, zachowując przy tym przedwojenne struktury wewnętrzne oraz opierając się na dotychczasowych funkcjonariuszach. Oficjalnie i ostatecznie Policja Polska Generalnego Gubernatorstwa powstała 17 grudnia 1939 r., na mocy odpowiedniego zarządzenia generalnego gubernatora Hansa Franka.