Читать книгу Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 10 R. 2014 t. I-II - Группа авторов - Страница 6
Studia
Jan Grabowski
Tropiąc Emanuela Ringelbluma. Udział polskiej Kriminalpolizei w „ostatecznym rozwiązaniu kwestii żydowskiej”
Polska Kriminalpolizei (Polska Policja Kryminalna)
ОглавлениеO ile polska policja mundurowa zachowała, mimo sporych zmian, swój przedwojenny charakter, o tyle losy Służby Śledczej potoczyły się inaczej. Z końcem października 1939 r. polską policję tajną wyłączono ze struktur PP, wcielono do Kripo (jako Polnische Kriminalpolizei – Polska Policja Kryminalna, PPK) i oddano pod bezpośrednie rozkazy niemieckie. Szefem Kripo w Warszawie, a zarazem zwierzchnikiem polskich tajniaków został radca rządowy (Regierungsrat) i Sturmbannführer SS Harry Geisler (a jego zastępcą radca kryminalny [Kriminalrat] Erich Spruch)32. Kriminalpolizei, wchodząca w skład struktur KdS, w Generalnej Guberni dzieliła się na następujące referaty:
V A – sprawy pracowników polskich;
V B – kryminalna służba wykonawcza;
V C – służba rozpoznawcza i ścigania;
V D – techniczna służba śledcza33.
W ten sposób od późnej jesieni 1939 r. polscy funkcjonariusze policji śledczej stali się pracownikami niemieckiej Policji Bezpieczeństwa (Sipo). Na czele PPK w stolicy każdego z czterech dystryktów GG (Kraków, Radom, Lublin i Warszawa) ustanowiono niezależne od siebie dyrekcje Policji Kryminalnej (DPK). W sierpniu 1941 r., po wcieleniu do GG dystryktu Galicja, piąta DKP powstała we Lwowie. Równocześnie w poszczególnych komisariatach stworzono agentury śledcze podległe DPK, lecz organizacyjnie oddzielone od policji mundurowej. W Warszawie siedziby Kripo znalazły się w więzieniu przy ul. Daniłowiczowskiej 7 i w Al. Ujazdowskich 90, a placówki podległe na terenie dystryktu warszawskiego ulokowano w Ostrowi Mazowieckiej, Garwolinie, Skierniewicach, Łowiczu, Siedlcach, Grójcu, Mińsku Mazowieckim, Pruszkowie i w Sokołowie Podlaskim34. Komisariaty Kripo pełniły niekiedy podwójną funkcję, gdyż bywało tak, że posterunek policji stanowił też placówkę graniczną (Grenzpolizeikommissariat, Greko)35. Warto odnotować, że tam, gdzie nie było placówek Gestapo, ich rolę odgrywały urzędy Kripo. Obie organizacje ściśle ze sobą współpracowały, a Gestapo miało niczym nieograniczony dostęp do kartotek Polskiej Policji Kryminalnej.
32
AIPN, GK 164/3754, k. 3-4. Inni dowódcy warszawskiej Kripo: Kriminalrat – Strunz [Inspektion – Inspekcja], Kriminalkommissar – van Look [Inspektion]; Kriminalkommissar – dr Rogensack [Inspektion]; Kriminalkommissar Georg Richter, komendant komisariatu [Kommissariat Leiter]; Kriminalkommissar Horst Corfei oraz Kriminalinspektor Friedrich Geisler.
33
Stanisław Biernacki, Okupant a polski ruch oporu. Władze hitlerowskie w walce z ruchem oporu w dystrykcie warszawskim, 1939-1944, Warszawa: Główna Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce, 1989, s. 24-25.
34
Ciekawą korespondencję pozawarszawskich oddziałów Kripo można znaleźć w aktach zespołu Sądu Niemieckiego (Deutsches Gericht) w APW, tytułem przykładu zob. teczki: 1207/5185; 1207/5384; 1207/5184; 1207/5151.
35
Dierżawnyj Archiw Lwiwskoj Obłasti (Archiwum Państwowe Obwodu Lwowskiego, dalej DALO), Sondergericht Lemberg, t. 450, Posterunek Drohobycz-Borysław, dochodzenie w sprawie samobójczej śmierci Ajzyka Szlezingera, k. 3.