Читать книгу Cukrzyca. Personalizacja terapii i opieki nad pacjentem - Группа авторов - Страница 12

Mimo że mówimy o jednej jednostce chorobowej, jaką jest cukrzyca typu 1, to jednak proces utraty endogennej insuliny jest znacznie zróżnicowany.

Na podstawie wieloośrodkowych badań populacyjnych oraz prospektywnych prowadzonych w wyselekcjonowanej grupie chorych możemy stwierdzić zróżnicowane tempo zmian progresywnych choroby (utrata sekrecji endogennej insuliny).

Już przy rozpoznaniu choroby obserwuje się różnice w zachowanej sekrecji insuliny, mianowicie u młodszych pacjentów rzadko stwierdza się oznaczalny C-peptyd. Według De Melgio badanie prospektywne prowadzone na grupie 67 dzieci powyżej 7. roku życia wykazały, że niższe wartości C-peptydu były w grupie dzieci w wieku 7–12 lat. Co więcej, wzrost sekrecji C-petydu w ciągu 2 tygodni od rozpoznania wskazuje na proces regeneracji komórek beta w pierwszym okresie. Po 2 tygodniach w teście MMTT C-peptyd (0,2 pmol/ml) wykrywalny był u wszystkich badanych pacjentów, podczas gdy w 1. tygodniu był on oznaczalny tylko u 75% populacji. Co więcej, dalsza 2-letnia obserwacja wskazała na wysoką korelację pomiędzy zmniejszeniem wydzielania w czasie od 2. do 6. tygodnia a utratą sekrecji w kolejnych 2 latach. Tym samym możemy twierdzić, że test MMTT wykonany w 6. tygodniu pozwoli na ocenę insulinosekrecji w kolejnych latach od rozpoznania. Do podobnych wniosków doprowadziło prospektywne badanie w grupie osób od 8. do 35. roku życia. Sekrecja C-peptydu mierzonego tą samą metodą (MMTT) wskazywała na to, że poziom sekrecji insuliny przy rozpoznaniu cukrzycy zależny był od wieku pacjenta: im młodszy pacjent, tym większy stopień deficytu endogennej insuliny. Autorzy badania nakreślili również przebieg sekrecji insuliny po stymulacji w kolejnych 4 godzinach. Opisali dwie fazy sekrecji insuliny (dwa profile). U jednych osób występowała faza pierwsza z sekrecją insuliny do 45 minut po podaniu posiłku i była ona znacznie upośledzona u osób z T1DM w porównaniu z osobami zdrowymi. W mniejszym stopniu uszkodzona była druga faza sekrecji posiłkowej insuliny. Dodatkowo stwierdzono, że większość osób z cukrzycą w pierwszym okresie choroby do 6 miesięcy miała zachowaną sekrecję insuliny bazalnej – na czczo. Obserwacja w czasie 2-letnim wskazała, że w grupie tej były pojedyncze osoby, u których po 2 latach sekrecja insuliny była wyższa niż przy pierwszej wizycie, tj. zaraz po rozpoznaniu choroby. U połowy osób badanych nastąpił jednak całkowity deficyt insuliny i C-peptyd był nieoznaczalny. Czynnikiem, który korelował z zachowaniem endogennej sekrecji, były niższy poziom glikemii dobowej i HbA1c oraz zachowanie „wydłużonego profilu” sekrecji insuliny posiłkowej. Obecność przeciwciał ICA 512 jest czynnikiem sprzyjającym szybkiej utracie sekrecji insuliny. Nie stwierdzono zależności dynamiki utraty sekrecji insuliny od wieku pacjenta, jakkolwiek często uważa się, że u dzieci proces ten następuje szybciej niż przy rozpoznaniu cukrzycy u dorosłych.

Badania kohortowe przynoszą kolejne informacje odnośnie do czynników sprzyjających utracie endogennej insuliny. Dzięki nim można się dowiedzieć, że w ciągu 10 lat od rozpoznania choroby u osób dorosłych po 18. roku życia, co czwarta osoba ma wykrywalny (stężenie powyżej 0,2 pmol/ml) C-peptyd mierzony w dowolnym punkcie czasowym w ciągu dnia – w porównaniu z grupą osób z cukrzycą rozpoznaną poniżej 18. roku życia, w której tylko 3% miało wykrywalny C-peptyd.

Podobne obserwacje poczyniono w trakcie badań konsorcjum TRialNet. Jedynie wiek rozpoznania cukrzycy koreluje z zachowaną sekrecją endogennej insuliny. Kontrola metaboliczna (HbA1c) przy rozpoznaniu choroby w minimalnym stopniu wpływa na zachowanie C-peptydu. Nie stwierdzono związku z dawką insuliny i kontrolą metaboliczną (HbA1c) w ciągu 4-letniej obserwacji.