Читать книгу Fizjologia wysiłku i treningu fizycznego - Группа авторов - Страница 24

Wyniki dotychczasowych badań jednoznacznie świadczą o tym, że wysiłek zmienia niemal całą równowagę humoralną ustroju, a wielkość i kierunek tych zmian zależą od wydzielanego hormonu oraz czasu trwania i intensywności wysiłku, a także stanu wytrenowania. Odpowiedź układu wydzielania wewnętrznego na wysiłek podzielono na trzy fazy.

Faza pierwsza ma miejsce bezpośrednio po rozpoczęciu wysiłku. Jest to głównie wzrost aktywności współczulnego układu nerwowego i wydzielania katecholamin ze rdzenia nadnerczy. W fazie tej wzrasta poziom katecholamin we krwi. Towarzyszy temu hamowanie wydzielania insuliny oraz zwiększenie wydzielania glukagonu.

Faza druga rozpoczyna się po upływie ok. 1 min od rozpoczęcia wysiłku. Podwzgórze rozpoczyna wzmożone wydzielanie czynników uwalniających hormony tropowe przysadki, a zwłaszcza czynnika uwalniającego hormon adrenokortykotropowy (ACTH), czynnika uwalniającego hormon tyreotropowy (TSH) oraz czynnika uwalniającego hormon wzrostu (GH). Powoduje to zwiększenie wydzielania odpowiednich hormonów przez przysadkę, a te z kolei aktywują wydzielanie hormonów przez gruczoły docelowe.

W fazie trzeciej obserwuje się wzrost wydzielania hormonów przez te gruczoły (Hackney i Lane, 2015). Zbiorcze zestawienie wpływu jednorazowego wysiłku na kierunki zmian stężenia hormonów we krwi przedstawiono w tabeli 1.11.

Tabela 1.11.

Wpływ jednorazowego wysiłku na stężenie hormonów w krwi (wg R.G. McMuray, A.C. Hackney, 2002, zmodyfikowano). ↑ – zwiększenie stężenia; ↓ – zmniejszenie stężenia; 0 – brak zmian; ? – brak danych; ⇑ – znaczne zwiększenie stężenia; ⇓ – znaczne zmniejszenie stężenia

Wpływ wysiłku na wydzielanie hormonów tropowych przysadki omówiono łącznie z czynnością gruczołów przysadkozależnych.