Читать книгу Choroby nerek. Kompendium - Группа авторов - Страница 5

AAV zapalenie naczyń związane z ANCA

ABPM (Ambulatory Blood Pressure Monitoring) – Ambulatoryjne Monitorowanie Ciśnienia Tętniczego)

ACEI (angiotensin-converting-enzyme inhibitor) – inhibitory konwertazy angiotensyny

ACR wskaźnik albumina/kreatynina

ACTH hormon adrenokortykotropowy

ADH (antidiuretic hormone) – hormon antydiuretycznyskład skrótów

ADO automatyczna dializa otrzewnowa

ADPKD (Autosomal Dominant Polycystic Kidney Disease) – wielotorbielowate zwyrodnienie nerek dziedziczone w sposób autosomalnie dominujący

AGE (advanced glycation end-products) – zaawansowane produkty glikacji

aHUS (atypical haemolytic-uraemic syndrome) – atypowy zespół

hemolityczno-mocznicowy

AIDS (acquired immunodeficiency syndrome) – zespół nabytego

niedoboru odporności

AIN (acute interstitial nephritis) – ostre cewkowo-śródmiąższowe

zapalenie nerek

AKI (acute kidney injury) – ostre uszkodzenie nerek

AKIN Acute Kidney Injury Network)

AL (light chain amyloidosis) – amyloidoza

ALDOB wrodzona nietolerancja fruktozy

AMH (anti-Müllerian hormone) – hormon antymüllerowski

AML (angiomyololipoma renis) – naczyniakomięśniakotłuszczak

Amyloidoza AA (amyloid A amyloidosis) – amyloidoza z osoczowego białka amyloidu A będącego białkiem ostrej fazy

Amyloidoza AL (amyloid light-chain amyloidosis) – amyloidoza z łańcuchów

lekkich monoklonalnej immunoglobuliny

ANA (anti-nuclear antibodies) – przeciwciała przeciwjądrowe

ANCA (anti-neutrophil cytoplasmic antibodies) – przeciwciała przeciw cytoplazmie neutrofilów

angio-MR angiografia rezonansu magnetycznego

ANP (atrial natriuretic peptide) – przedsionkowy peptyd natriuretyczny

anti-GBM (nephropathy antiglomerular basement membrane nephropathy) – nefropatia anty-GBM

anty-GBM przeciwciała przeciwko błonie podstawnej kłębuszków nerkowych

anty-PLA2R autoprzeciwciała przeciwko receptorowi dla fosfolipazy A2

APC (antigen-presenting cell) – komórki prezentujące antygen

APLA (antiphospholipid antibodies) – przeciwciała antyfosfolipidowe

AR dziedziczenie autosomalne recesywne

ARB (angiotensyn receptor blockers) – antagoniści receptora angiotensyny

ARF (acute renal failure) – ostra niewydolność nerek

ARPKD (autosomal recessive polycystic kidney disease) – wielotorbielowatości nerek dziedziczona autosomalnie recesywnie

ART (antiretroviral therapy) – leczenie antyretrowirusowe

ASN (American Society of Nephrology) – Amerykańskie Towarzystwo

Nefrologiczne

ASO (anti-streptolysin O) – odczyn antystreptolizynowany

ATG (anti-thymocyte globulin) – globulina antytymocytarna

ATN (acute tubular necrosis) – ostra martwica cewek nerkowych

ATTR amyloidoza transtyretynowa

AUC (area under the curve) – pole pod krzywą

AVP (antidiuretic hormone) – wazopresyna

AZA azatiopryna

BKV wirus polioma BK

BKV-SV40 badanie bioptatu w kierunku obecności antygenu poliomawirusa

BMD (bone mineral density) – gęstość mineralna kości

BMI (body mass index) – wskaźnik masy ciała

BNP (B-type natriuretic peptide) – przedsionkowy peptyd natriuretycznego typu B

BOLD (blood-oxygen-level-dependent) – stopień utlenowania krwi

BVAS (Birmingham Vasculitis Activity Score)

C3GN (C3 glomerulonephritis) – kłębuszkowe zapalenie nerek C3

C4d składowa C4d dopełniacza

CAC (coronary artery calcium scoring) – wskaźnik uwapnienia tętnic wieńcowych

CAD (coronary artery disease) – choroba wieńcowa

CADO ciągła ambulatoryjna dializa otrzewnowa

CAKUT (congenital anomalies of kidney and urinary tract) – wrodzone wady nerek i dróg moczowych

c-ANCA (cytoplasmic ANCA) – przeciwciała c-ANCA (typ cytoplazmatyczny, skierowane przeciw peroksydazie 3)

CAVH (continuous arterio-venous hemofiltration) – ciągła hemofiltracja tętniczo-żylna

CCB (calcium channel blockers) – leki z grupy blokerów kanału wapniowego

CCDO ciągła cykliczna dializa otrzewnowa

CChN cukrzycowa choroba nerek, nefropatia cukrzycowa

CIN (contrast-induced nephropathy) – nefropatia po środkach cieniujących (kontrastowa)

CKD (chronic kidney disease) – przewlekła choroba nerek

CKD-EPI (Chronic Kidney Disease Epidemiology Collaboration).

CKD-MBD (chronic kidney disease – mineral and bone disorder) – zespół powikłań mineralnych i kostnych w przewlekłej chorobie nerek

CLL (chronic lymphocytic leukemia) – przewlekła białaczka limfocytowa

CMV wirus cytomegalii

CNI (calcineurin inhibitors) –inhibitory kalcyneuryny

CRIC (Chronic Renal Insufficiency Cohort)

CRP (C-reactive protein) – białko C-reaktywne

CRRT (continuous renal replacement therapy) – ciągła terapia nerkozastępcza

CRS (cardio-renal syndrome) – zespół sercowo-nerkowy

CsA cyklosporyna A CVVH (continuous veno-venous hemofiltration) – ciągła hemofiltracja żylno-żylna

CVVHD (continuos veno-venous hemodialysis) – ciągła hemodializa żylno-żylna

CVVHDF (continuos veno-venous hemodiafiltration) – ciągła hemodiafiltracja żylno-żylna

DBP (diastolic blood pressure) – ciśnienie tętnicze rozkurczowe

DDD (dense deposit disease) – choroba gęstych depozytów

DEXA (dual energy X-ray absorptiometry) – absorpcjometria promieniowania rentgenowskiego o podwójnej energii

DGF (delayed graft function) – opóźniona czynność przeszczepu

DO dializoterapia otrzewnowa

DOPPS (Dialysis Outcomes and Practice Patterns Study)

DPP-4 inhibitory dipeptydylopeptydazy 4

DSA (donor-specific antibody) – przeciwciała specyficzne względem dawcy

DZO dializacyjne zapalenie otrzewnej

EBV wirus Epsteina-Barr

ECD (expanded criteria donor) – dawca o rozszerzonych kryteriach

eGFR szacowane przesączanie kłębuszkowe

EGPA (eosinophilic granulomatosis with polyangiitis ) – eozynofilowa ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń (Churga i Strauss)

ELISA (enzyme-linked immunosorbent assay) – test immunoenzymatyczny

EMT (epithelial-to-mesenchymal transition) – przekształcenia komórek nabłonka cewek nerkowych

ERA-EDTA (European Renal Association – European Dialysis and Transplant Association)

ERBP (European Renal Best Practice)

ERKNet (European Reference Network for Rare Kidney Diseases) – Europejska Sieć Referencyjna dla Rzadkich Chorób Nerek

ESAs (erythropoiesis-stimulating agents) – czynniki stymulujące

erytropoezę

ESH (European Society of Hypertension) – Europejskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego

ESLD (end-stage liver disease) – schyłkowa niewydolność wątroby

ESRD (end-stage renal disease) – schyłkowa niewydolność nerek

ET-1 endotelina 1

EUDIAL (European Dialysis Working Group)

EUVAS (European Vasculitis Study Group) – system klasyfikacji histologicznej

EVRL ewerolimus

FF frakcja filtracyjna

FFP świeżo mrożone osocze

FGF 23 (fibroblast growth factor 23) – czynnik wzrostu fibroblastów 23

FHHNC (familial hypomagnesemia with hypercalciuria and nephrocalcinosis) – rodzinna hipomagnezemia z hiperkalciurią i nefrokalcynozą

FRAX (fracture risk assessment tool) – kalkulator oceny ryzyka złamań kości

FSGS (focal segmental glomerulosclerosis) – ogniskowe segmentalne stwardnienie kłębuszków nerkowych

FSH (follicle-stimulating hormone) – folitropina

GBD (Global Burden of Disease)

GBM (glomerular basement membrane) – błona podstawna kłębuszków nerkowych

GFR (glomerular filtration rate) – przesączanie kłębuszkowe

GH hormon wzrostu

GKS glikokortykosteroidy

GLP-1 agoniści peptydu glukagonopodobnego

GN (glomerulonephritis) – kłębuszkowe zapalenie nerek

GnRH (gonadotropin-releasing hormone) – hormon uwalniający gonadotropiny

GPA (granulomatosis with polyangiitis) – ziarniniakowate zapalenie naczyń

GPKZN gwałtownie postępujące kłębuszkowe zapalenie nerek

HBeAg (hepatitis B early antygen) – antygen HBe

HBV (hepatitis B virus) – zapalenie wątroby typu B

HCV (hepatitis C virus) – zapalenie wątroby typu C

HD (hemodialysis) – hemodializy

HDF hemodiafiltracja

HF (hemofiltration) – hemofiltracja

HHV6 ludzki herpeswirus typu 6

HIF1 (hypoxia-inducible factor-1) – czynnik indukowany hipoksją 1

HIT (heparin-induced thrombocytopenia) – trombocytopenia indukowana heparyną

HIV (aquired immunodefficiency virus) – wirus nabytego niedoboru odporności

HIVAN (HIV-associated nephropathy) – nefropatia związana z zakażeniem HIV

HIVICD (HIV-associated immune complex kidney diseases) – mechanizm uszkodzenia immunologicznego nerek związany z zakażeniem HIV

HLA (human leukocyte antigens) – antygeny zgodności tkankowej

HOMA-IR (homeostasis model assessment of insulin resistance) – wyliczony wskaźnik insulinooporności

HOx hiperoksaluria

HRS (hepatorenal syndrome) – zespół wątrobowo-nerkowy

HUS (hemolytic-uremic syndrome) – zespół hemolityczno-mocznicowy

HVCVVH (high-volume veno-venous continuous hemofiltration) – wysokoobjętościowa ciągła hemofiltracja żylno-żylna

ICAM 1 (intercellular adhesion molecule 1) – receptor międzykomórkowej molekuły adhezyjnej 1

ICD (International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems)

IF/TA (interstitial sclerosis/tubular atrophy) – włóknienia śródmiąższu z zanikiem cewek

IFL badanie immunofluorescencyjne

IgAN (IgA nephropathy) – pierwotna nefropatia IgA

IGF insulinopodobny czynnik wzrostu

IGFBR (IGF-binding protein) – białko wiążące insulinopodobny czynnik wzrostu

IgMN (immunoglobulin M nephropathy) – nefropatia IgM

IL-2 (interleukin-2) – interleukina-2

INR (international normalized ratio) – międzynarodowy współczynnik znormalizowany

iPTH (intact parathormon) – pełna cząsteczka partathormonu

IVIG dożylny preparat ludzkiej immunoglobuliny

IZW infekcyjne zapalenie wsierdzia

KDOQI (Kidney Disease: Outcome Quality Initiative)

KKC koncentrat krwinek czerwonych

KZN kłębuszkowe zapalenia nerek

LDH (lactate dehydrogenase) – dehydrogenaza mleczanowa

LH (luteinizing hormone) – lutropina

LMWH (low-molecular-weight heparyn)

LTh (lymphocyte T helper) – limfocyt T pomocniczy

MAC (membrane attack complex) – kompleks ataku błony komórkowej

MAP średnie ciśnienie tętnicze

MCH średnia zawartość hemoglobiny w krwince czerwonej

MCV średnia objętość krwinki czerwonej

MDRD (Modification of Diet in Renal Diseases)

ME mikroskop elektronowy

MELD (Model for End-Stage Liver Disease)

MGRS (monoclonal gammopathy of renal significance) – gammapatia monoklonalna o znaczeniu nerkowym

MGUS (monoclonal gammopathy of undetermined significance) – gammapatia monoklonalna o nieustalonym znaczeniu

MHC (major histocompatibility complex) – główny układ zgodności tkankowej

MIA (malnutrition, inflammation, artherosclerosis) – zespół niedożywienie-zapalenie miażdżyca

MIDD (monoclonal immunoglobulin deposition disease) – choroba złogów monoklonalnych immunoglobulin

MMF mykofenolan mofetylu

MN (membranous nephropathy) – błoniaste kłębuszkowe zapalenie nerek, nefropatia błoniasta

MP metyloprednizolon

MPA (microscopic polyangiitis) – mikroskopowe zapalenie naczyń

MPGN (membranoproliferative glomerulonephritis) – błoniasto-rozplemowe kłębuszkowe zapalenie nerek

MR rezonans magnetyczny

MRSA (methicillin-resistant Staphylococcus aureus) – gronkowce metycylinooporne

MRU (magnetic resonance urography) – statyczna urografia rezonansu magnetycznego

MŚ mikroskop świetlny

m-TOR leki z grupy inhibitorów m-TOR

MTX metotreksat

NASH (non-alcoholic steatohepatitis) – niealkoholowe uszkodzenie

wątroby

NDO nocna dializa otrzewnowa

NEP (neutral endopeptidase) – obojętna endopeptydaza

NGAL (neutrophil gelatinase-associated lipocalin) – lipokalina związana z żelatynazą neutrofili

NKF (National Kidney Foundation)

NLPZ niesteroidowe leki przeciwzapalne

NO tlenek azotu

NOAC (non-vitamin K antagonist oral anticoagulant) – leki przeciwkrzepliwe niebędące antagonistami witaminy K

nPCR (normalized protein catabolic rate) – znormalizowany współczynnik katabolizmu białka

nPNA (normalized protein nitrogen appearance) – współczynnik znormalizowanego stosunku azotu białkowego

OCŻ ośrodkowe ciśnienie żylne

OLT (orthotopic liver transplantation) –ortotropowy przeszczep wątroby

OPM odpływy pęcherzowo-moczowodowe

OPTN (Organ Procurement and Transplantation Network)

PAN (polyarhteritis nodosa) – guzkowe zapalenie tętnic

p-ANCA (perinuclear ANCA) – przeciwciała p-ANCA (typ okołojądrowy, skierowane przeciw mieloperoksydazie)

PChN przewlekła choroba nerek

PCNL (percutaneous nephrolithotripsy) –przezskórna nefrolitotrypsja

PCR-DNA CMV wykrywanie obecności wirusa cytomegalii metodą reakcji łańcuchowej polimerazy

PD (peritoneal dialysis) – dializa otrzewnowa

PDGF (platelet-derived growth factor) – płytkopochodny czynnik wzrostu

PE plazmafereza

PET (peritoneal equilibration test)

PETIA (particle-enhanced turbidimetric immunoassay) – metoda immunoturbidymetryczna

PEW (protein-energy wasting) – niedożywienie białkowo-kaloryczne

PF plazmafereza

POEMS (polyneuropathy, organomegaly, endocrinopathy, monoclonal protein and skin changes) – zespół paraneoplastyczny spowodowany przez klon nieprawidłowych komórek plazmatycznych

POZ podstawowa opieka zdrowotna

PPI (proton pump inhibitors) – inhibitory pompy protonowej

PRA-CDC (panel reactive antibodies-complement dependent citotoxicity)

PRCA (pure red cell aplasia) – wybiórcza aplazja czerwonokrwinkowa

PRL prolaktyna

PSGN (poststreptococcal glomerulonephritis) – ostre poinfekcyjne KZN postreptokokowe KZN

PTH parathormon

PTHrP peptyd strukturalnie zbliżony do parathormonu

PTLD (post-transplant lymphoproliferative disorder) – potransplantacyjna choroba limfoproliferacyjna

RAA układ renina–angiotensyna–aldosteron

RCC (renal cell carcinoma) – rak nerkowokomórkowy

RCT (randomized controlled trials) –randomizowane badania kliniczne

RI (resistance index) – indeks oporu

ROK regionalny ośrodek kwalifikujący

ROS (reactive oxygen species) – wolne rodniki tlenowe

RPGN (rapide progressive glomerulonephritis) – kłębuszkowe zapalenie nerek o gwałtownym przebiegu

RPV (renal parenchyma volume) – objętości miąższu nerki

RRT (renal replacement therapy) – leczenie nerkozastępcze

RTX rytuksymab

RVT (renal vein thrombosis) – zakrzepica żył nerkowych

SBP (systolic blood pressure) – ciśnienie tętnicze skurczowe

SCD (standard criteria donor) – dawca standardowy

SCUF (slow continuous ultrafiltration) – powolna ciągła ultrafiltracja

SGA (Subjective Global Assessment) – subiektywna ogólna ocena stanu odżywienia

SGLT-2 kotransporter sodowo-glukozowy typu 2

SIADH (syndrome of inappropriate antidiuretic hormone hypersecretion) – zespół nieadekwatnego wydzielania hormonu antydiuretyznego

SLE (systemic lupus erythematosus) – toczeń rumieniowaty układowy

SLED (sustained low efficiency dialysis) – powolna dializa niskoprzepływowa

SLEDD (slow low-efficienty daily dialysis) – przedłużona powolna o małej efektywności codzienna hemodializa

SLiM CRAB (sixty, light chains, MRI, calcium, renal insufficiency, anemia, bones) – kryteria CRAB (podwyższone stężenie wapnia, zaburzenia czynności nerek, anemia, destrukcyjne zmiany kostne)

SLKT (simultaneous liver and kidney transplantation) – jednoczasowy przeszczep wątroby i nerki od tego samego dawcy

SNN schyłkowa niewydolność nerek

SPECT (single photon emitted computed tomography) – badanie

tomograficzne emisji pojedynczego fotonu

SPK (simultaneous pancreas-kidney transplantation) – jednoczasowy przeszczep nerki i trzustki

STEC (Shigatoxin-producing Escherichia coli)

STEMI (ST-elevation myocardial infarction) – ostry zespół wieńcowy z uniesieniem odcinka ST

T4 tyroksyna

TAC takrolimus

TBM (tubular basement membrane) – błona podstawna cewek nerkowych

TcR (T cell receptor)

TFPI (tissue factor pathway inhibitor) – zewnątrzpochodna droga krzepnięcia

TGF-β (transforming growth factor β) – transformujący czynnik

wzrostu β.

THSD7A (thrombospondin type-1 domain-containing 7A) – białko 7A

zawierające domenę trombospondynową typu 1

TIA (transient ischemic attack) – przemijający napad niedokrwienny

TIBC (total iron-binding capacity) – całkowita zdolność wiązania żelaza

TINU (tubulointerstitial nephritis and uveitis) – śródmiąższowe zapalenie nerek i zapalenie błony naczyniowej oka

TIPS (transjugular intrahepatic portosystemic shunt) – przezżylne wewnątrzwątrobowe zespolenie wrotnosystemowe

TK tomografia komputerowa

TKK tygodniowy klirens kreatyniny

TMA (thrombotic microangiopathy) – mikroangiopatia zakrzepowa

TMP-SMX trimetoprim-sulfametoksazol

TNF-α (tumor necrosis factor α) – czynnik martwicy nowotworów α

TRP (tubular reabsorption of phosphate) wskaźnik cewkowej reabsorpcji fosfosfanów

TSAT = stężenie żelaza × 100/TIBC – wysycenie transferryny żelazem

TSC (tuberous sclerosis complex) – stwardnienie guzowate

TSH (thyroid-stimulating hormone) – hormon tyreotropowy

TTP (thrombotic thrombocytopenic purpura) – zespół hemolityczno-mocznicowy z zakrzepową plamicą małopłytkową

TZN toczniowe zapalenie nerek

UA (uric acid) – kwas moczowy

UFR (ultrafiltration rate) – szybkości ultrafiltracji

UKM układ kielichowo-miedniczkowy

UPCR (urine protein to creatinine ratio) – współczynnik wydalania białka do kreatyniny

URR (urea reduction rati) – współczynnik redukcji stężenia mocznika

USG ultrasonografia

Vd (volume of distribution) – objętość dystrybucji leku

VEGF (vascular endothelial growth factor) – naczyniowo-śródbłonkowego czynnik wzrostu

VO2peak (maximum oxygen consumption) – obniżenie szczytowego zużycia tlenu

WNP wtórna nadczynność przytarczyc

WRF (worsening of renal function) – niewydolność nerek i/lub pogorszenie czynności nerek

ZF zespół Franconiego

ZN zespół nerczycowy

ZNefr zespół nefrytyczny

ZTN zwężenie tętnic nerkowych

ZUM zakażenia układu moczowego