Читать книгу Na własne ryzyko. Ukryte asymetrie w codziennym życiu /OP. MKK/ - Nassim Nicholas Taleb - Страница 19

Przejdźmy do teraźniejszości, do transakcyjnej, bardzo transakcyjnej teraźniejszości. W New Jersey symetria z punktu widzenia Grubego Tony’ego może po prostu oznaczać: „Nie sprzedawajcie bzdur, nie kupujcie bzdur”. Jego bardziej praktyczne podejście:

Zacznij od bycia miłym dla każdej napotkanej osoby. Ale jeśli ktoś cię przyciśnie, przyciśnij i ty jego.

Kim jest Gruby Tony? Jest postacią z książki Incerto, która swoim zachowaniem, wyborami w sytuacji niepewności, rozmową, stylem życia, obwodem pasa i nawykami żywieniowymi stanowi dokładne przeciwieństwo twojego analityka z Departamentu Stanu czy wykładowcy ekonomii. Jest również spokojny i niewzruszony, chyba że ktoś naprawdę nadepnie mu na odcisk. Wzbogacił się, pomagając ludziom, których nazywa frajerami, oderwać się od swoich funduszy (lub, jak to często bywa, od funduszy ich klientów, bo ludzie ci ryzykują, dysponując cudzymi pieniędzmi).

Tak się składa, że symetria ta łączy się bezpośrednio z moim zawodem: handlarza opcjami. W przypadku opcji jedna osoba (nabywca opcji) ma potencjał zysku, jeśli cena aktywa zmieni się korzystnie, druga zaś strona (sprzedawca) pokrywa straty kupującego opcje w razie zmiany ceny w złym kierunku. To wszystko po wcześniej uzgodnionej cenie. Podobnie jak w umowie ubezpieczenia, gdzie transfer ryzyka następuje za opłatą. Jakakolwiek znacząca dysfunkcja takiej symetrii — wraz z przenoszeniem odpowiedzialności — zawsze prowadzi do sytuacji wybuchowej, jak to obserwowaliśmy w czasie kryzysu gospodarczego 2008 roku.

Symetria ta dotyczy również dopasowania interesów w danej transakcji. Odświeżmy wcześniejsze argumenty: jeśli zyski rosną tylko u bankierów, a ich straty są po cichutku transferowane na społeczeństwo (nauczycieli gramatyki języka hiszpańskiego, stażystów w szkołach podstawowych…), rodzi się podstawowy problem — ukrywane ryzyko będzie nieustannie puchnąć, aż do ostatecznego wybuchu. Przepisy, które na papierze wydają się lekarstwem, tylko zaostrzają komplikacje, ponieważ ułatwiają ich ukrywanie.

Co prowadzi nas do problemu znanego jako problem agencji.