Читать книгу Na własne ryzyko. Ukryte asymetrie w codziennym życiu /OP. MKK/ - Nassim Nicholas Taleb - Страница 24

Ci, którzy wykładają przed dużą publicznością, zauważają, że oni — i inni mówcy — czują się na scenie niekomfortowo. Powodem, którego sformułowanie zajęło mi dekadę, jest to, że sceniczne reflektory bijące nas po oczach utrudniają koncentrację. (W ten sposób prowadzi się policyjne przesłuchania: skieruj światło na podejrzanego i poczekaj, aż zacznie „śpiewać”). Jednak w trakcie wykładu wykładowcy nie są w stanie określić, co jest nie tak, więc przypisują spadek koncentracji prostemu faktowi przebywania na scenie. Proceder ten więc trwa. Dlaczego? Ponieważ ci, którzy wykładają przed dużą publicznością, nie pracują nad oświetleniem, a inżynierowie światła nie przemawiają do szerokiej widowni.

Kolejny mały przykład postępu odgórnego (idącego z góry na dół): Metro North, linia kolejowa łącząca Nowy Jork z jego północnymi przedmieściami, odnowiła składy w ramach gruntownego remontu. Pociągi wyglądają nowocześniej, schludniej, są bardziej kolorowe, mają nawet takie udogodnienia, jak wtyczki do komputera (których nikt nie używa). Ale z brzegu, pod ścianą, kiedyś znajdowała się półka, na której można było postawić kubek z poranną kawą: trudno jest czytać książkę, trzymając taki kubek. Projektant (który albo nie jeździ pociągami, albo jeździ pociągami, ale nie pije kawy przy lekturze), uważając, że jest to element estetyczny, nieznacznie nachylił półkę, więc nie można już na niej postawić kubka.

Wyjaśnia to poważniejsze problemy związane z krajobrazem i architekturą: architekci budują dziś tak, by zaimponować innym architektom, czego skutkiem są dziwaczne konstrukcje, które za nic mają dobre samopoczucie mieszkańców. Coś takiego wymagałoby czasochłonnego, mozolnego majsterkowania. Weźmy jakiegoś specjalistę zza biurka w Ministerstwie Planowania Przestrzennego, niemieszkającego w dzielnicy, który wytworzy odpowiednik pochylonej półki jako ulepszenie, z tą różnicą, że na znacznie większą skalę.

Specjalizacja, jak będę nalegać, ma skutki uboczne, a jednym z nich jest oddzielenie pracy od jej owoców.