Читать книгу Neonatologia - Группа авторов - Страница 27

Alergia pokarmowa jest niepożądaną reakcją organizmu, która wynika z odpowiedzi immunologicznej na określony pokarm. Objawy mogą być wywołane przez 1, 2 lub kilka antygenów pokarmowych. Zwykle alergię charakteryzują:

● stopniowe narastanie objawów (różna dynamika narastania u różnych dzieci);

● zmienność nasilenia (okresy pogorszenia i remisji);

● zmiana wiodącego objawu klinicznego wraz z wiekem dziecka.

Tabela 7.5. Prawdopodobieństwo wystąpienia choroby alergicznej w zależności od obciążenia rodzinnego

Szczególnie predysponowane do wystąpienia alergii pokarmowej są noworodki obciążone rodzinnym wywiadem atopowym [tab. 7.5]. Obciążenie rodzinne nakłada się na uwarunkowania okresu okołoporodowego. U noworodka, a zwłaszcza wcześniaka, występują:

● zmniejszona integralność błony śluzowej przewodu pokarmowego (zwiększona przepuszczalność dla antygenów);

● mniejsze wydzielanie żołądkowe;

● słabsza motoryka przewodu pokarmowego;

● mniejsze wydzielanie śluzu jelitowego;

● mniejsza ilość bakterii w przewodzie pokarmowym.

Wszystkie te czynniki predysponują do rozwoju alergii na pokarm. Pierwsze objawy alergii pokarmowej mogą być obserwowane od pierwszych dni życia dziecka i dotyczą zarówno dzieci karmionych sztucznie, jak i karmionych piersią. W większości przypadków dominującym zespołem objawów alergii pokarmowej u noworodka są objawy z przewodu pokarmowego, takie jak:

● ulewania;

● wymioty;

● wracanie pokarmu;

● wzdęcia brzucha;

● przelewania;

● biegunka.

Objawy te są zbliżone do tych, które występują w nietolerancji laktozy.

Na przełomie 1. i 2. miesiąca życia obserwuje się również stopniowo narastające objawy atopowego zapalenia skóry:

● początkowo mają charakter drobnoplamistych zmian rumieniowych, na których pojawiają się wykwity grudkowe;

● z czasem obserwuje się powiększanie obszaru zajętej skóry, łączenie się zmian z narastającą suchością i szorstkością;

● we wczesnym okresie zmiany zlokalizowane są głównie na twarzy (w centralnej części policzków, okolicy przedusznej, na brwiach, czole);

● nieco później zmiany pojawiają się w okolicy nadgarstków, grzbietowej powierzchni rąk, w dołach łokciowych i podkolanowych oraz na zewnętrznej powierzchni kończyn górnych i dolnych.

Często w przebiegu alergii pokarmowej noworodka i niemowlęcia obserwuje się również takie objawy, jak:

● niepokój, rozdrażnienie, zaburzenia snu;

● upośledzenie drożności nosa;

● sapka;

● surowicze zapalenia uszu;

● „granie w klatce piersiowej”;

● zmiany osłuchowe w postaci furczeń oraz rzężeń grubo- i średniobańkowych nad polami płucnymi;

● kurcz odźwiernika (pylorospasmus) – bardzo rzadko.

Leczenie alergii pokarmowej noworodka jest stosunkowo proste, jeśli dziecko jest karmione sztucznie. Należy wtedy zastosować odpowiedni preparat mlekozastępczy (np. Nurtamigen LGG 1, Bebilon pepti DHA 1). Trudności pojawiają się, gdy dziecko jest karmione piersią. W takich sytuacjach trzeba zalecić ograniczenie spożywania przez kobietę karmiącą takich produktów, jak: mleko i jego przetwory, jajka, niektóre owoce (zwłaszcza truskawki, poziomki, owoce cytrusowe) czy orzechy. Powinno się również pamiętać o produktach, które działając na drodze mechanizmów pseudoalergicznych, nasilają istniejące już zmiany skórne (np. barwniki spożywcze, środki konserwujące, niektóre leki). Największe znaczenie w leczeniu zmian skórnych o charakterze atopowego zapalenia skóry u dzieci karmionych piersią ma łagodzenie tych zmian poprzez odpowiednie nawilżenie (stosowanie maści i kremów na skórę oraz płynów do kąpieli, np. serii Oilatum lub Balneum Hermal).