Читать книгу Neonatologia - Группа авторов - Страница 34

Z reakcjami fizjologicznymi i budową anatomiczną noworodka wiąże się wiele specyficznych cech. Mają one znaczny wpływ na powstawanie zaburzeń oddychania oraz metody prowadzenia zabiegów leczniczych. Cechy te wymieniono poniżej.

● Noworodek oddycha wyłącznie przez nos, więc istotne jest zapewnienie jego drożności.

● Język noworodka jest duży i zgięcie głowy do przodu może spowodować zamknięcie nagłośni.

● Nagłośnia jest duża, ma kształt litery U i wykazuje bardzo dużą wrażliwość na urazy.

● Krtań położona jest dogłowowo i do przodu, co może powodować duszność w czasie intubacji.

● Chrząstka tarczowata zamyka znaczną część dróg oddechowych, co może spowodować wzrost oporu w ich obrębie w przypadku zakażenia i obrzęku śluzówki, a równocześnie działa „uszczelniająco” w czasie intubacji.

● Tchawica jest wąska (około 6 mm), bardzo podatna, łatwo ulega zamknięciu przy nadmiernym zgięciu lub odchyleniu głowy. Zmiany zapalne śluzówki tchawicy są przyczyną wzrostu oporu w drogach oddechowych.

● Pęcherzyki płucne mogą znacznie zwiększać pojemność, co wpływa na zmniejszenie ubocznej cyrkulacji powietrza oraz tendencję do wzrostu „ucieczki” gazów oddechowych. Naczynia płucne są bardzo wrażliwe na działanie czynników wywołujących skurcz (niedotlenienie, kwasica, wzrost prężności CO₂ itp.), co łatwo prowadzi do wzrostu oporu naczyniowego.

● Odległość między pęcherzykami płucnymi a siecią naczyń włosowatych jest zwiększona i dlatego występuje zmniejszenie powierzchni wymiany gazowej, szczególnie w płucach niedojrzałych noworodków.

● Ściany klatki piersiowej są nadmiernie podatne w związku z wiotkością żeber, zwiększonym wymiarem przednio-tylnym, poziomym ułożeniem żeber (wywołuje to obniżenie FRC). Układ mięśni oddechowych jest słabo rozwinięty. Przy wzroście wysiłku oddechowego łatwo dochodzi do szybkiego ich wyczerpania. Mechanizmy centralnej i obwodowej regulacji oddychania są u wcześniaków słabo wykształcone.

● Obniżona i specyficzna reakcja na wzrost PaCO₂ i obniżenie PaO₂ jest przyczyną bardzo złej tolerancji niedotlenienia i napadów bezdechu.

Wymienione powyżej czynniki oraz niedobór surfaktantu powodują, że zaburzenia oddychania bardzo często występują u noworodków.

W okresie pierwszych 24 godzin po porodzie u zdrowego noworodka szybko dochodzi do zmian w mechanizmie oddychania. Obniżenie oporu dróg oddechowych, wraz ze wzrostem objętości zalegającej gazów oddechowych, jest najszybsze w ciągu 2 pierwszych godzin życia. Natomiast podatność płuc wzrasta stopniowo w 1. dobie życia, co prawdopodobnie wiąże się ze stopniowym wchłanianiem płynu płucnego. W przypadku opóźnienia wchłaniania płynu dochodzi do obniżenia podatności płuc, klinicznie wyrażającego się przejściowymi zaburzeniami oddychania, obserwowanymi najczęściej u noworodków urodzonych drogą cięcia cesarskiego oraz u noworodków o niepełnej dojrzałości.