Читать книгу Neonatologia - Группа авторов - Страница 30

Płuca płodu nie spełniają funkcji narządu biorącego udział w wymianie gazowej. Drogi oddechowe oraz pęcherzyki płucne wypełnione są płynem płucnym, wytwarzanym przez płuca. Jego objętość wynosi 40–60 ml, a skład różni się od płynu owodniowego. Płyn płucny odgrywa ważną rolę w rozwoju płuc, warunkując ich prawidłowy wzrost w okresie płodowym. Niedobór płynu prowadzi do hipoplazji płuc. Pod koniec pierwszego trymestru ciąży pojawiają się ruchy oddechowe, które są istotne dla właściwego wzrastania płuc, prawdopodobnie poprzez zwiększanie ich objętości.

Po urodzeniu w następstwie stymulacji chemoreceptorów, zmiany stężeń jonów wodorowych, prężności tlenu i dwutlenku węgla oraz podrażnienia receptorów mechanicznych dochodzi do rozpoczęcia samodzielnego oddychania. Pierwszy oddech wiąże się z wprowadzeniem do płuc około 50 ml powietrza. Z objętości tej u noworodka donoszonego około 30 ml pozostaje w płucach, tworząc czynnościową objętość zalegającą (functional residual capacity – FRC). Zalegający w płucach płyn zostaje po urodzeniu dziecka przemieszczony w ciągu kilkunastu minut głównie do układu naczyniowego. Zaledwie 10% objętości płynu zostaje wydalone na zewnątrz. Częstość, głębokość oraz regularność oddechów zależą od stanu i zachowania noworodka. U dzieci donoszonych w czasie snu czynność oddechowa jest regularna, z okresowo pojawiającymi się pogłębionymi oddechami co 2–4 min, po których następuje zwolnienie czynności oddechowej. Nieregularna czynność oddechowa występuje u wcześniaków. Okresowe pojawienie się krótkotrwałych przerw w oddychaniu określa się jako oddech periodyczny. Bezdechy czyli przedłożone przerwy w oddychaniu powyżej 20 s są najczęściej obserwowane u wcześniaków.

Towarzyszą im często bradykardia i sinica. Jest to stan potencjalnego zagrożenia życia dziecka.