Читать книгу Neonatologia - Группа авторов - Страница 8

Podstawowym założeniem w organizacji opieki nad noworodkiem jest podejście regionalne, to jest zamknięte w obrębie regionu administracyjnego lub geograficznego, oraz perinatalne, czyli obejmujące zarówno matkę, jak i dziecko.

Zgodnie z klasycznymi zasadami oddziały położnicze i noworodkowe dzieli się na 3 grupy, to jest sprawujące opiekę na poziomie I – nad prawidłową ciążą i zdrowym noworodkiem, ponadto gotowe do krótkotrwałego działania na wypadek wystąpienia nagłej patologii; na poziomie II – nad patologiczną ciążą o średnim stopniu zagrożenia i średnio chorym noworodkiem; na poziomie III – zajmujące się najcięższą patologią w regionie. Istnieją też szpitale poziomu III+, które obok usług regionalnych mogą leczyć rzadko występujące choroby i przyjmują w wymiarze ponadregionalnym. W aglomeracjach miejskich trwa tendencja do znikania poziomu II. W regionach dużych pod względem geograficznym i mających małe zaludnienie istnienie II poziomu jest jednak silnie umotywowane.

W sytuacji podziału ról klinicznych niezbędny jest dobry system identyfikacji ciąży wysokiego ryzyka i transport wewnątrzmaciczny dziecka. Jest to sposób najlepszy, najbezpieczniejszy dla dziecka oraz najtańszy. Nie wszystkie sytuacje w położnictwie można przewidzieć, stąd transport noworodka powinien być przeprowadzony przez wyspecjalizowany zespół regionalny. Ważne, aby po wykorzystaniu możliwości leczniczych wyższego poziomu noworodek wracał do macierzystego szpitala. Jest wówczas bliżej domu swoich rodziców, co umożliwia im kontakt z dzieckiem, a także przebywa w szpitalu tańszym, co ma znaczenie wobec chronicznego braku środków finansowych. Jest to podstawowa różnica między centralizacją przyjęć pacjentów a regionalizacją, czyli optymalnym, synchronizowanym wykorzystaniem wszystkich możliwości leczniczych szpitali o różnym potencjale.

Ciągłe monitorowanie jakości opieki perinatalnej – wskaźników wcześniactwa, małej masy ciała, umieralności i śmiertelności, zachorowalności i procedur medycznych – jest niezbędne dla obiektywnej oceny, czy opisane wyżej działania przyniosą pożądane efekty.

Podsumowanie

Analiza wskaźników statystycznych dotyczących umieralności noworodków i niemowląt w Polsce uświadamia, jaki postęp dokonał się w opiece perinatalnej w naszym kraju. Dzięki olbrzymiej pracy neonatologów, położników i pediatrów w ciągu 10 lat wskaźniki umieralności obniżyły się o połowę i Polska znacząco skróciła dystans dzielący ją od znacznie bogatszych państw Europy Zachodniej. Stało się to możliwe także dzięki wprowadzeniu w latach 1994–2000 Programu Poprawy Opieki Perinatalnej, najpierw w Wielkopolsce, a następnie w innych regionach kraju.

Pomimo niewątpliwych sukcesów współczynniki umieralności noworodków i niemowląt w Polsce nadal są dwukrotnie wyższe niż w niektórych krajach Europy Północnej i Zachodniej. Nie da się ich obniżyć bez zmniejszenia liczby porodów przedwczesnych i bez dalszej poprawy wskaźników przeżywalności noworodków urodzonych przedwcześnie. Konieczne jest kontynuowanie i rozwijanie Programu Poprawy Opieki Perinatalnej oraz opracowanie i wdrożenie standardów postępowania leczniczego w perinatologii i neonatologii.

Piśmiennictwo

Gadzinowski J., Vidyasagar D., Bręborowicz G.: Organizacja opieki perinatalnej. W: Neonatologia (red. Gadzinowski J., Vidyasagar D.). OWN, Poznań 2000.

Stoll B.J., Kliegman R.M.: Overview of mortality and morbidity. W: Nelson Textbook of Pediatrics (red. Behrman R.E., Kliegman R.M., Jenson H.B.). Wyd. 17. W.B. Saunders, Philadelphia 2004.

Szczapa J.: Aktualne zadania i przyszłe cele w neonatologii. Przegląd Pediatryczny, 2000, 30, 87–91.

Pytania sprawdzające

1. Znaczne obniżenie współczynnika umieralności niemowląt w Polsce w latach 90. XX wieku związane było z:

a) wprowadzeniem programu opieki perinatalnej i trójstopniowej regionalizacji ośrodków perinatologicznych,

b) szerokim zastosowaniem steroidoterapii przedurodzeniowej,

c) szybkim rozwojem nowoczesnych metod intensywnej terapii neonatologicznej,

d) zmniejszeniem ogólnej liczby porodów,

e) wszystkimi powyższymi.

2. Wysokie współczynniki umieralności noworodkowej w Polsce, na tle innych krajów Unii Europejskiej, wynikają z:

a) wysokiego wskaźnika wcześniactwa i małej masy urodzeniowej,

b) stałego wzrostu liczby noworodków urodzonych przed 32. tygodniem trwania ciąży,

c) dużej liczby noworodków urodzonych z ciężkimi wadami wrodzonymi,

d) niepełnego funkcjonowania trójstopniowego programu opieki perinatalnej,

e) wszystkich powyższych.

3. Które spośród poniższych czynników nie zwiększają ryzyka porodu przedwczesnego?

a) ciężki wysiłek fizyczny,

b) wykształcenie wyższe,

c) poprzedni poród przedwczesny,

d) ciąża wielopłodowa,

e) czas pracy poniżej 40 godz. tygodniowo.

Prawidłowe odpowiedzi

1 – a, b, c

2 – a, c, d

3 – b, e