Читать книгу Intensywna terapia i medycyna ratunkowa - Группа авторов - Страница 16
4
PROCEDURY RATUNKOWE
4.8. LEKI PRZECIWARYTMICZNE
ОглавлениеKlasa I – leki o działaniu stabilizującym błony komórkowe. Ich podstawowym działaniem elektrofizjologicznym jest zmniejszenie szybkości powstawania potencjału czynnościowego.
I a – leki przedłużające czas trwania potencjału czynnościowego:
■ chinidyna,
■ prokainamid,
■ ajmalina,
■ dizopiramid,
■ propafenon.
I b – leki zmniejszające czas trwania potencjału czynnościowego:
■ lidokaina,
■ fenytoina,
■ meksyletyna,
■ tokainid,
■ apryndyna.
I c – leki nie wpływające na czas trwania potencjału czynnościowego:
■ enkainid,
■ flekainid,
■ lorkainid.
Klasa II – leki β-adrenolityczne, które zmniejszają czas depolaryzacji diastolicznej. Dodatkowym ich działaniem jest przedłużanie czasu trwania potencjału czynnościowego.
Klasa III – leki, których działanie przeciwarytmiczne zależy od przedłużenia czasu trwania potencjału czynnościowego, a w konsekwencji wydłużenia czasu refrakcji mięśnia sercowego:
■ amiodaron,
■ bretylium,
■ sotalol.
Klasa IV – leki hamujące wolny napływ jonów wapniowych do wnętrza komórek sercowych, a więc drugą fazę potencjału czynnościowego:
■ werapamil,
■ diltiazem.
LIDOKAINA
Działanie
■ Tłumienie ektopii komorowej.
■ Osłabienie automatyzmu rozruszników komorowych (bez wpływu na przewodnictwo przedsionkowo-komorowe).
Wskazania
■ Komorowe skurcze przedwczesne.
■ Tachykardia komorowa.
■ Migotanie komór.
Przeciwwskazania
■ Blok węzła przedsionkowo-komorowego III stopnia z poszerzeniem zespołów komorowych.
■ Miastenia.
■ Ciężkie uszkodzenie wątroby.
■ Skłonność do drgawek.
■ Nadwrażliwość na lidokainę.
Reakcje niepożądane – częściej u chorych z niewydolnością serca i toksycznym uszkodzeniem wątroby (co wymaga zmniejszenia dawek lub wydłużenia odstępu ich podawania).
■ Drgawki.
■ Blok serca
■ Niedociśnienie.
■ Porażenie ośrodka oddechowego.
Dawkowanie
■ 1 mg/kg mc. w jednorazowym wstrzyknięciu dożylnym; dawkę można powtórzyć po 5–10 min. Następnie we wlewie 1–4 mg/min.
AMIODARON
Działanie
■ Upośledza czynność węzła zatokowo-przedsionkowego.
■ Zwalnia przewodzenie w węźle przedsionkowo-komorowym.
■ Zwalnia częstość rytmu zatokowego.
Wskazania
■ Zagrażające życiu arytmie nadkomorowe i komorowe.
Przeciwwskazania
■ Choroba węzła zatokowego powodująca znaczną bradykardię.
■ Blok A-V stopnia II lub III.
■ Bradykardia z utratą przytomności.
■ Udokumentowana nadwrażliwość na amiodaron.
Reakcje niepożądane – często u osób leczonych dużymi dawkami, szczególnie przewlekle.
■ Toksyczne uszkodzenie tkanki płucnej (alergiczne śródmiąższowe zapalenie płuc u pacjentów leczonych doustnie).
■ Nasilenie istniejących zaburzeń rytmu.
■ Zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych w surowicy.
■ Objawy neurologiczne (drżenie kończyn, ruchy mimowolne, polineuropatia obwodowa).
■ Objawy ze strony przewodu pokarmowego.
■ Objawy dermatologiczne.
Dawkowanie
■ Dożylnie 5 mg/kg mc. wciągu 20 minut do 2 godzin.
■ W stanach zagrażających życiu 150–300 mg dożylnie w ciągu 1–2 minut.
■ Jeśli powraca VF/VT, można dodatkowo podać dawkę 150 mg.
Uwaga: Amiodaron rozcieńcza się w 5% roztworze glukozy (300 mg w 20 ml).
AJMALINA
Działanie
■ Upośledza przewodzenie we wszystkich częściach układu przewodzenia przedsionkowo-komorowego.
■ Zwalnia rytm zatokowy.
■ Pogarsza przewodzenie śródkomorowe.
■ Wydłuża okres skutecznej refrakcji – także w drogach dodatkowych w zespole WPW (Wolffa, Parkinsona i White’a), co może hamować przedwczesne pobudzenia.
Wskazania
■ Migotanie przedsionków z szybką czynnością komór w zespole WPW.
■ Częstoskurcze komorowe i tachyarytmie nadkomorowe oprócz trzepotania przedsionków.
Przeciwwskazania
■ Blok przedsionkowo-komorowy II i III stopnia.
■ Napadowy blok A-V.
■ Choroba węzła zatokowo-przedsionkowego z napadami zespołu MAS.
■ Śródkomorowe zaburzenia przewodzenia.
■ Niewydolność krążenia.
■ Kardiomegalia.
■ Wstrząs.
■ Niedociśnienie.
■ Ciąża.
Reakcje niepożądane
■ Nasila zaburzenia przewodzenia i automatyzmu w węźle zatokowo-przedsionkowym.
■ Wysokie stężenia mogą doprowadzić do całkowitego bloku serca, asystolii, migotania komór.
■ Objawy ze strony przewodu pokarmowego.
■ U osób przewlekle leczonych – żółtaczka cholestatyczna.
Dawkowanie
■ Ostre zaburzenia rytmu serca: 5–10 mg/min, do przerwania napadu lub osiągnięcia dawki 1 mg/kg mc.
WERAPAMIL
Działanie
Działanie przeciwarytmiczne jest związane z blokowaniem kanału wapniowego w układzie bodźcoprzewodzącym
■ zwalnia przewodzenie w węźle przedsionkowo-komorowym oraz wydłuża okres skutecznej refrakcji,
■ hamuje falę nawracającą (reentry),
■ działa inotropowo ujemnie: zmniejsza obciążenie następcze oraz osłabia kurczliwość mięśnia sercowego, co jest szczególnie wyrażone u chorych z zaawansowaną niewydolnością krążenia.
Działanie rozszerzające naczynia jest związane zarówno z blokowaniem kanału wapniowego, jak i blokowaniem receptorów α w mięśniach gładkich naczyń.
Wskazania
■ Napadowy częstoskurcz nadkomorowy.
■ Zwalnianie szybkiego rytmu komór u chorych z migotaniem lub trzepotaniem przedsionków, z wyjątkiem chorych, u których istnieje dodatkowa droga przewodzenia.
■ Leczenie przedwczesnych pobudzeń nadkomorowych i komorowych.
Przeciwwskazania
■ Niedociśnienie.
■ Wstrząs.
■ Blok przedsionkowo-komorowy II lub III stopnia, zespół chorej zatoki (z wyjątkiem pacjentów ze wszczepionym stymulatorem).
■ Ciężka niewydolność krążenia, z wyjątkiem niewydolności w przebiegu częstoskurczu.
■ Pacjenci z migotaniem lub trzepotaniem przedsionków, z zespołem WPW (dodatkowa droga przewodzenia) ze względu na niebezpieczeństwo migotania komór.
■ Częstoskurcz komorowy.
■ Nadwrażliwość.
Reakcje niepożądane
■ Niedociśnienie.
■ Blok I–III stopnia.
■ Bradykardia.
■ Częstoskurcz komorowy i migotanie komór (zespół WPW).
■ Niewydolność krążenia, obrzęk płuc.
Dawkowanie
■ Dożylnie 5–10 mg w ciągu 1–2 min.
■ Dawkę można powtórzyć po 5–10 min do dawki maks. 15–20 mg.
DIGOKSYNA
Działanie
■ Zwiększenie siły i szybkości skracania się włókien kurczliwych.
■ Zwolnienie rytmu zatokowego.
■ Wydłużenie depolaryzacji diastolicznej w różnych odcinkach układu bodźcoprzewodzącego serca.
■ Zmniejszenie ciśnienia późnorozkurczowego w komorze.
■ Zmniejszenie pojemności układu żylnego.
■ Zwiększenie kurczliwości i pojemności minutowej serca.
Wskazania
■ W warunkach pogotowia: migotanie i trzepotanie przedsionków z szybką czynnością komór u osób z przewlekłą niewydolnością krążenia, przy braku przeciwwskazań.
Przeciwwskazania
■ Blok przedsionkowo-komorowy II i III stopnia, zwłaszcza z napadami MAS.
■ Przerostowe zwężenie drogi odpływu z lewej komory (kardiomiopatia przerostowa ze zwężeniem drogi odpływu).
■ Hipokaliemia, hiperkalcemia.
■ Tętniak aorty.
■ Częstoskurcz komorowy.
■ Migotanie komór.
■ Zespół WPW.
■ Zespół chorego węzła zatokowego.
■ Przed planowaną kardiowersją.
■ Nadciśnienie tętnicze.
■ Zatrucie glikozydami naparstnicy.
■ Zawał mięśnia sercowego.
Reakcje niepożądane
■ Bradykardia zatokowa, bloki serca.
■ Częstoskurcz nadkomorowy z blokiem.
■ Częstoskurcz węzłowy.
■ Częstoskurcz komorowy.
■ Migotanie komór.
■ Nudności, wymioty, biegunka, bóle głowy.
Dawkowanie
■ Ampułka 0,5 mg w rozcieńczeniu 10 ml 0,9% NaCl dożylnie.