Читать книгу Choroby wirusowe w praktyce klinicznej - Группа авторов - Страница 22

Jest to jedna z najczęstszych dróg szerzenia się drobnoustrojów. Dotyczy zarówno dotykania wydzielin i wydalin pacjenta bez stosowania środków ochrony osobistej (np. rękawiczek), jak również kontaktu z przedmiotami skażonymi tym materiałem biologicznym, np. pościelą pacjenta, ręcznikami przez niego używanymi, sprzętem medycznym niezdezynfekowanym lub niewysterylizowanym (zależnie od przeznaczenia).

W warunkach placówek opieki zdrowotnej najważniejszą rolę w zapobieganiu zakażeniom szerzącym się tą drogą odgrywa właściwa higiena rąk personelu. Należy podkreślić, że skrupulatne przestrzeganie przez personel medyczny dezynfekcji skóry rąk (jak również ich mycia, suszenia i dezynfekcji) oraz właściwe stosowanie rękawiczek służą ochronie przed zakażeniami związanymi z opieką zdrowotną nie tylko pacjentów, lecz także pracowników medycznych.

Należy zaznaczyć, że ciągła, zdrowa skóra stanowi barierę przed wirusami. Do ich wniknięcia dochodzi zazwyczaj wskutek uszkodzenia naskórka, np. w przypadku ludzkiego wirusa brodawczaka wywołującego lokalnie brodawki skórne.

Częściej skóra, a raczej zmiany chorobowe w jej obrębie, stanowi miejsce, w którym wirus może być wydalany z organizmu gospodarza, szerząc się na inne osoby. Dotyczy to szczególnie wysypek skórnych przebiegających z wytworzeniem pęcherzyków wypełnionych zawiesiną zakaźnych wirionów (np. opryszczka wargowa, ospa wietrzna lub półpasiec). W przeciwieństwie do tego, obecność wirusa różyczki w wysypkowych zmianach skórnych nie stanowi zagrożenia rozsiewu wirusa, gdyż nie tworzą się pęcherzyki, a sama wysypka może być wynikiem reakcji antygen-przeciwciało, gdyż stwierdzono w niej obecność takich kompleksów.

Dane epidemiologiczne zebrane w czasie największej dotychczas epidemii EVD potwierdziły, że wirus Ebola znajduje się w dużej ilości w skórze, gruczołach potowych i ich wydzielinie (zwłaszcza w terminalnych stadiach choroby), toteż bliski, bezpośredni kontakt z osobą z EVD (podanie ręki) lub ze zwłokami (rytualne obrzędy pogrzebowe praktykowane w wielu krajach Afryki) stanowi zagrożenie dla innych osób.

Innym przykładem kontaktu bezpośredniego może być zakażenie CMV, do którego najczęściej dochodzi u małych dzieci, prawdopodobnie wskutek kontaktu z zabawkami zanieczyszczonymi śliną innych dzieci.

Kontakt pośredni w przypadku zakażeń wirusowych może dotyczyć używania tych samych przedmiotów, co osoba zakażona lub chora (np. ręczników w przypadku adenowirusów lub pikornawirusów wywołujących zapalenie spojówek i rogówki). Stanowi to problem w gabinetach okulistycznych, gdyż zaniedbanie dezynfekcji sprzętu i powierzchni może prowadzić do powstania ogniska zakażeń zarówno wśród pacjentów, jak i u personelu.