Читать книгу Choroby wirusowe w praktyce klinicznej - Группа авторов - Страница 29

Niektóre wirusy mogą być przeniesione na człowieka przez stawonogi – arbowirusy (arthropod-borne viruses, arboviruses) lub gryzonie – robowirusy (rodent-borne viruses, roboviruses). Zarówno stawonogi (głównie komary i kleszcze), jak i gryzonie oraz inne zwierzęta, mogą być przenosicielami biologicznymi (wektorami), w których wirus namnaża się, lub też mogą mechanicznie przenosić wirusy, pośrednicząc w ten sposób w zakażeniu człowieka. W przypadku ukąszenia przez zakażonego stawonoga wirus jest wprowadzony bezpośrednio do krwiobiegu ofiary.

Zakażenia arbowirusami i robowirusami występują w niektórych regionach świata szczególnie często, niekiedy endemicznie. Szacuje się, że obecnie znanych jest > 150 arbowirusów potencjalnie chorobotwórczych dla ludzi, a zakażenia przenoszone przez wektory występują w > 100 krajach, zamieszkanych przez 40–50% populacji ludzi na świecie. W ostatnich latach obserwuje się wzrost liczby zakażeń wywołanych przez arbowirusy, czemu może sprzyjać globalne ocieplenie i związany z nim wzrost populacji stawonogów oraz obszaru ich występowania (np. w coraz wyższych partiach gór). W Ameryce Południowej programy zwalczania wektorów za pomocą środków owadobójczych nie powiodły się, mimo początkowych sukcesów.

W przypadku wielu wirusów przenoszonych przez gryzonie (np. hantawirusy) obserwuje się ścisłą zależność między rodzajem wirusa i gatunkiem przenosiciela. Co więcej, wraz z okresowym wzrostem populacji danego gryzonia można przewidzieć wzrost liczby zachorowań u ludzi, wywołanych przez wirus przenoszony przez te zwierzęta na danym terenie. Infekcjom tym sprzyja aktywność człowieka w naturalnym środowisku bytowania tych gryzoni, np. podczas prac polowych. Do wirusów zwykle zakażających zwierzęta, które sporadycznie mogą wywołać infekcje u ludzi, należy też wirus wścieklizny. Ostatnio podkreśla się rolę nietoperzy jako potencjalnego rezerwuaru wielu wirusów, które mogą zakazić także człowieka, np. wirusa Ebola lub koronawirusa wywołującego MERS.