Читать книгу Choroby wirusowe w praktyce klinicznej - Группа авторов - Страница 23

Jak już wspomniano, droga oddechowa dzieli się na kropelkową (droplets) przy udziale cząstek wielkości > 5 μm (zwaną też powietrzno-kropelkową) i powietrzno-pyłową, czyli aerozolu (droplet nuclei, aerosols) za pomocą cząstek o średnicy ≤ 5 μm. Zakażenia przenoszone drogą kropelkową szerzą się na stosunkowo niewielką odległość – około 1–1,5 m, podczas gdy drobnoustroje przenoszone drogą aerozolu mogą ulec przemieszczeniu na znaczne odległości (zwykle od kilku do kilkudziesięciu metrów), a w szczególnie sprzyjających warunkach – nawet kilku kilometrów (ryc. 3.3).

Źródłem infekcji jest osoba zakażona objawowo lub bezobjawowo, wydalająca wirusy podczas mowy, kaszlu i kichania. Możliwe jest również wdychanie wirionów zawieszonych, nawet przez dłuższy czas, na cząstkach (np. kurzu) znajdujących się w powietrzu. Należy pamiętać, że tzw. wirusy oddechowe, np. rinowirusy, syncytialny wirus oddechowy (respiratory syncytial virus, RSV) czy wirusy grypy, mogą równie skutecznie szerzyć się na inne osoby przez skażone ręce lub przedmioty w otoczeniu chorego (np. klamki), wskutek dotknięcia ręką błony śluzowej nosa lub spojówek oka. Do zakażenia robowirusami (np. arenawirusy i hantawirusy) może dojść drogą inhalacji przez człowieka cząstek aerozolu zawierającego wiriony, wytworzonego z moczu lub kału zakażonych zwierząt.

RYCINA 3.3

Przenoszenie się wirusów drogą powietrzno-kropelkową i powietrzno-pyłową (aerozolu).

Sukces szczepień przeciw pneumokokom i Haemophilus influenzae typ b spowodował, że spada częstość zakażeń bakteryjnych, a niestety wzrasta odsetek dzieci zakażonych wirusami oddechowymi. U małych dzieci rocznie notuje się nawet do 12 epizodów zakażenia układu oddechowego o etiologii wirusowej. W skali świata wirusy oddechowe odpowiedzialne są za dużą liczbę zachorowań i zgonów, toteż z ramienia WHO i UNICEF opracowano plan walki z tymi zakażeniami (Battle against Respiratory Viruses, BRaVe). Według danych WHO wirusy oddechowe powodują 50% pozaszpitalnych zapaleń płuc u dzieci i 30–50% u dorosłych. Są one też odpowiedzialne za 90% przypadków zapalenia oskrzelików i 85–95% przypadków zaostrzenia objawów astmy u dzieci. U dorosłych z kolei etiologię wirusową stwierdza się w 80% przypadków zaostrzenia objawów astmy i u 20–60% osób z pogorszeniem przebiegu przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP).

Wirusy szerzące się drogą oddechową mogą wywołać objawy tylko w obrębie układu oddechowego (np. rinowirusy) lub w innych lokalizacjach anatomicznych w przebiegu zakażenia uogólnionego (np. herpeswirusy, wirus odry, wirus różyczki).