Читать книгу Гняздо-2 (зборнік) - Паліна Качаткова - Страница 12

Дзяўчынка выйшла з дому, спусцілася з заснежанага пагорка, падышла да ракі.

Левы бераг быў вышэйшы за правы… Пэўна, раней – у далёкія часы – рака была большая і той пагорак, па якім ішла дзяўчынка, быў дном ракі. А дом, у якім жыла дзяўчынка, месціўся ў былым рэчышчы ракі.

Свяціла сонейка. Снег на пагорку блішчэў, зіхацеў, але дзяўчынку вабіў зялёны лёд і тое, што пад ільдом.

Праз зялёны лёд, які здаваўся празрыстым, яна спрабавала разгледзець жыццё ў вадзе – рыб і водарасці, але нічога не бачыла, толькі адчувала плынь пад лёдам.

Лёд без снегу, і тонкі, бо недалёка з трубы выцякала гарачая вада. Адкуль яна цякла, ніхто не ведаў. Санстанцыя рабіла спробы высветліць – па ўсіх заводах і фабрыках горада прайшлі супрацоўнікі станцыі і непрыкметна закінулі фарбавальнікі розных колераў: чырвоныя, зялёныя, сінія, жоўтыя і нават чорныя.

Па колеры вады, якая пойдзе з трубы, хацелі даведацца, хто злівае гэта ў раку. Але вада з трубы палілася рознакаляровая – то жоўтая, то сіняя, то малінавая, то фіялетавая. Значыць, усе карысталіся трубой.

Дзяўчынка ведала пра санстанцыю, бо там працавала яе бабуля. Дзяўчынка хадзіла разам з бабуляй па школах і дзіцячых садках, дзе бабуля адмысловым апаратам рабіла «замер святла». Аднойчы правяраць святло прышлі ў дом дзіцяці, і там дзяўчынка ўбачыла пакінутых дзяцей, пра якіх ёй патлумачылі: «Калі яны падгадуюцца, адвязуць у дзіцячы дом».

Ведала дзяўчынка і пра слоік з матылямі, які знайшлі ноччу на чыгуначным вакзале. І ніхто не ведаў, што рабіць з тым слоікам і з матылямі.

Гаварылі, што, магчыма, дыверсія, што слоік мог быць прывезены на цягніку Берлін–Масква, што матылі са слоіка прынеслі з сабой нябачаную дагэтуль пошасць.

Слоік спачатку збіраліся везці ў Маскву, а пасля перадумалі, бо, можа, менавіта гэта частка хітрага плана дыверсантаў: каб у руках супрацоўнікаў санстанцыі слоік з белымі матылямі трапіў у Маскву, дзе шмат людзей. Размовы пра пошасных матылёў у слоіку ішлі доўга, а чым скончылася справа – таямніца. Можа, нават дзяржаўная таямніца. Яшчэ яна ведала пра мышэй, якія залазаяць у пустыя піўныя бутэлькі на бровары… І яшчэ шмат такога ўсяго ведала.

А падзяліцца сваімі ведамі не было з кім. Дзяўчынка марыла пра сяброўку.

Ва ўсіх кнігах, што ёй чыталі, ва ўсіх дзяўчынак былі сяброўкі. А на іх вуліцы, якая спускалася да ракі і называлася «вуліца Касманаўтаў», дзеці не жылі.

У доме ўжо ўпрыгожылі ялінку розныя, самыя розныя цацкі: на ніжніх галінках цяжкія нямецкія шышкі – важкія, зялёна-ружовыя, а на верхніх галінках шары, якія свецяцца, калі ў пакоі выключыць святло. І яшчэ – празрыстыя шары, яны падобныя на мыльныя і здаюцца вельмі крохкімі – страшна ў рукі ўзяць, але насамрэч яны з тоўстага шкла, толькі шкло гэтае празрыстае. І яшчэ – жабкі, Дзяды Марозы, касманаўты, парашутысты…

На Новы год да дзяўчынкі ў госці прыехалі тата і мама. І дзяўчынка была вельмі радая…

Дзяўчынка паспрабвала прылегчы на лёд, наблізіла твар да зялёнай паверхні. Штосьці быццам пачала бачыць і тут пачула голас – яе клікаў тата.

Дзяўчынка хутка падхапілася – было важна, каб ніхто не заўважыў яе на лёдзе.

Падбегла да таты. Ён стаяў ля брамкі, што выходзіла на бераг, і трымаў у руках памаранчавы цацачны шрубалёт. Гэта цацка такая – калі шморгнеш за матузок, шрубалёт зрываецца і ляціць – амаль як сапраўдны. І дастаткова далёка ляціць.

Дзяўчынка запусціла шрубалёт, і ён паляцеў… паляцеў… і сеў на лёд.

Дзяўчынка пабегла да ракі, але тата спыніў:

– Не трэба, я сам. Табе нельга на лёд.

Ён асцярожна спусціўся на лёд і ўзяў памаранчавую цацку. Дзяўчынка стаяла, чакала тату.

– Чаму мне нельга на лёд? – спытала, калі тата вярнуўся.

– Бо можна праваліцца. А гэта самае страшнае. Ты ведаеш, што бывае з тымі, хто праваліцца пад лёд?

– Не… Што?..

– Чалавека пад лёд зацягвае, ён б’ецца знізу галавой, але лёд не прабіваецца, яго цягне далей, і чалавек задыхаецца.

Яны пайшлі ў дом. Дзяўчынка з’ела пару мандарынаў пад ялінкай, пагуляла з коцікам і зноў пайшла на бераг. Сонца ўсё яшчэ свяціла, снег блішчэў, лёд вабіў. Але нешта змянілася. На беразе з’явіўся чалавек.

Каля трубы, з якой выцякала гарачая вада, стаяла незнаёмая дзяўчынка ў зялёнай вязанай шапачцы і з белымі валасамі да плеч. Стаяла і глядзела на каляровую ваду.

Над гарачай вадой уздымалася пара. Дзяўчынка падышла да незнаёмай і стала побач. Доўга яны стаялі моўчкі і глядзелі ў каляровую брыдкую ваду. Пасля дзяўчынка спыталася:

– Як тваё імя?

– Юля.

Яна сказала, што яе бацькі здымаюць маленькую хатку ў суседзяў.

Дзяўчынка зразумела: гэта яе сяброўка. І праўда. Яны будуць сябраваць цэлы год. Летам у бацькоў Юлі будзе «ружовае» вяселле, і дзяўчынцы патлумачаць, што трэба прыходзіць ва ўсім ружовым.

Бабуля скажа, што гэта глупства – і само «ружовае» вяселле, і тое, што трэба прыходзіць у ружовым… Але дзяўчынка прыйдзе ў ружовым. І ўсе будуць у ружовым. Яны будуць сядзець на даху гаража і есці ружова-зялёныя яблыкі…

А пасля бацькі Юлі атрымаюць кватэру. А яшчэ праз пару гадоў бабуля будзе замяраць святло ў той школе ў далёкім раёне, дзе будзе вучыцца Юля, і настаўніца скажа, што Юля – рэдкі чалавек, што для кожнага ў яе знойдзецца добрае слова.

Снежань 2013 года