Читать книгу Інфанта і аднарог - Сяргей Балахонаў - Страница 13

Жыццё крынічыла. Але чысціня гэтае крыніцы была вельмі сумнеўнай. Я ўзіраўся ва ўласную мінуўшчыну і з жахам выяўляў, што ва ўспамінах не зусім я. Раптоўнае дыстанцыяванне ад ранейшых ego прыўносіла ў душу дадатковы калэмут. Думаючы то пра Цыпіну, то пра КНАКС, я прымудраўся жартаваць і смяяцца. Знаходзіліся сілы, каб працягваць здзіўляць дзесяцікласнікаў даходлівымі тлумачэннямі. «Калі ты, Волечка, майструеш табурэтку, то гэта вытворчая дзейнасць. А калі, на гэтую табурэтку ўскочыць Саша і пачне чытаць верш, то гэта ўжо будзе дзейнасць духоўная». Адшукваўся спрыт занадта не гырчаць на дзевяцікласнікаў. Аднекуль бралася натхненне ў працы з васьміклашкамі. І толькі з адзінаццатымі ўсё было дагары дрыкам. Я ніяк не мог зразумець, з якой такой прычыны. Калі Кася Вядзёркіна, затыкаючы пальцамі нос, піла ў сталоўцы маркоўны сок, яна магла сабе і іншым патлумачыцца: «На дух не пераношу, але для скуры карысна». А я, любячы выпускную паралель, не быў здольным з’ясніць, чаму мне цяжка ў іх выкладаць. Зрэшты, тады, хаця і праз «не магу» ды зубоўны скрогат, я намагаўся быць супераб’ектыўным у ацэнцы іх ведаў. Уся гэтая дыялектычная байда мусіла б стаць мне папярэджаннем: не ўсё так дрэнна сёння, як можа зрабіцца заўтра.

Аднак штовечар я ведаў адно: наступны пасля вэбсёрфінгу і трывожных сноў пачатак працоўнага дня будзе асветлены чароўнай усмешкай і непаўторным бляскам вачэй Селязнёвай Алісы. Так ужо супала. Атрымалася так. Кожную раніцу яе падвозіў бацька, які сам тым часам ехаў на працу. І Аліса апыналася ў школе за сорак хвілін да пачатку першага ўрока. Я ж за некалькі гадоў выпрацаваў звычку перціся з цёмнага рана на прыпынак, каб ускараскацца ў збольшага вольны аўтобус, які адпраўляўся ад Сухакаменскага рынка да надыходу сямі гадзін раніцы – часу, калі грамадскі транспарт без удзелу добрых ці злых феяў ператвараўся ў селядцовыя бочкі. І вось так то я, то Аліса прыходзілі ў школу першымі.

Звычайна я хуценька рыхтаваў кабінет да ўрока і, нібыта міжволі, крочыў на той паверх, дзе стаяла або сядзела яна. Я – яе класны кіраўнік. Яна – адна з маіх любімых вучаніц. Мы гаварылі. Гаварылі нязмушана, не могучы спыніцца. Аліса распавяла, як файна прабавіла лета. Успомніла дом адпачынку «Каліначка» і нават прызналася, як разам з аднакласніцамі ўспамінала пра мяне і кідала на мой мабільнік «глушцоў». Я не пытаў, адкуль яны ўзялі мой нумар, а толькі роблена злаваўся, згадваючы летніх мабільных птахаў, што абуджалі мяне пасярод ночы. Яна шчыра не верыла маёй злабе. І ўсміхалася. І глядзела. І мне рабілася ад гэтага лёгка-лёгка, быццам не існавала ні Цыпінай, ні КНАКС, ні нават класнага кіраўніцтва. Я перайначваўся. Я скідаў з плячэй цяжар сатлелых календароў. Я не баяўся анічога пад Сонцам, Месяцам і Марсам тады, калі Аліса была побач са мною, і мы размаўлялі пра ўсё. Пра сяброўства і здраду. Пра тэлефоны і кампутары. Пра фільмы і гульні. Пра кнігі і чытачоў. Яна не ведала, што да ўсіх маіх яўных і надуманых грахоў я яшчэ і пісьменнік. Не хацелася казаць ёй пра гэта. Лічыў, што так патрэбна для захавання той цудоўнай раўнавагі, якая ўсталёўвалася ў сусвеце разам з усмешкаю гэтай дзяўчыны.

Мы не хаваліся. Для гэтага не было ніякіх прычын. Нас бачылі ўсе раннія (і не зусім) пташкі. Пра што яны думалі, звяртаючы ўвагу на нас, я не спрабаваў нават уявіць. Лія Навумаўна Келдышава, пазіраючы ў наш бок, старалася ўсміхацца, але з яе вачэй сыпаліся не зусім усцешаныя яскаркі. Гэта не была стоадсоткавая рэўнасць ці, як казалі ў старабеларускія часы, гарлівасць. Гэта было нешта да яе набліжанае. Я параўноўваў яе недарэўнасць з гіпатэтычнай копіяй карціны Марка Шагала, якую б выканаў Казімір Малевіч.

У прыватных гутарках Лія нічога не пытала ні пра Алісу, ні пра Насту, ні пра хазарскую жаночую зборную па баскетболу. Але ёй было вельмі цікава дазнацца, ці мелася ў мяне на той час каханка, альбо, кажучы прасцей, сэксуальная партнёрка. Нешта казаць пра такія інтымныя рэчы каму б там ні было ў мяне ніколі жадання не ўзнікала. Нават, калі б я мог пахваліцца вялікім паслужным спісам сваіх палюбоўніц, то ўсё адно маўчаў бы, як свежамарожаная скумбрыя. А як што хваліцца асабліва не было чым, маё маўчанне ператваралася ў важкую камлыгу, на якую натыркаўся кожны дарэчны і недарэчны цікаўнік. Зрэшты, маё маўчанне не ратавала многіх каляжанак ад безразважных высноў, быццам я палюбляю ўсё, што рухаецца. Пры ўмове, што гэтае ўсё жаночага полу. Мажліва іх зводзіла да аблуды мая памаўзлівая ўсмешка. А можа вечны бляск маіх вачэй, які б я сам назваў не проста юрлівым, а чыста курвельскім. А мо’ мая адметная паходка з распуснай развальцай а-ля Самсон Самасуй. Жанчыны заўважалі ўсё. А што не заўважалі, то прыдумлялі. І калі заўважанае ды прыдуманае змешвалася і выносілася потым на староннія вушы, чакаць чагось аб’ектыўнага было гарой наіўнасці. Таму я ўчасна ігнараваў на працы бальшыню жаноцкіх плётак, усё адно застаючыся ўвесь час адным з лідэраў іхных хіт-парадаў. Мне гэтае сэкс-сімвальства лакальнага разліву было ні ў печ, ні ў сеч. Але, чым менш я зважаў на гэта, тым большым вакол мяне рабіўся арэол вышэйназванага гатунку. Добра, што пра гэта я даведваўся па крысе, а не адразу цалкам. А то б у момант даў дрыгі ад раптоўнага экстазу марнаслаўя.

Калегі-мужчыны глядзелі на гэта з розных вежаў. Яраслаў Леанідавіч Майсюк ставіўся да ўсяго збольшага нейтральна, пакепліваючы пры нагодзе з шырыні спектру маіх нявестушак. Дзяніс Давыдавіч Іскаліеў пастаянна ўпікаў мяне за злачыннае бяздзеянне, абычас наракаючы на ўласныя гады, якія не дазвалялі яму выконваць пачэсную ролю джыгуна-залётніка. Няўлоўны Вальдэмар Мікітавіч Міроненка абсалютна не выяўляў сваёй цікавасці да праблемы. Мне нават думалася, што ён абазваў бы яе надуманай ці, таго горш, з пальца выссанай. Але ён напісаў мне на паперцы ірландскую прыказку, сэнс якой я адразу і не зразумеў: «Калі ў цябе чэрап, як яечная шкарлупіна, не ездзі ў Дублін на кірмаш». Зрэшты, усё гэта ў сукупнасці мяне хвалявала мала. Ярыка я па-сяброўску прасіў не дурыць мне сракі. Заўвагі Давыдавіча адпраўляў у жорсткі ігнор. А Вальдэмара яшчэ трэба было знайсці, каб што-кольвек адказаць на яго туманную прыказку.

Якой славай мяне ўзнагароджвалі вучні, я зноў жа мог толькі здагадвацца. Але сыходзячы з таго, што пераважная большасць старшакласніц не ўпускала магчымасці самым нахабным чынам састроіць мне вочкі, была мая слава дужа спецыфічнай. І хаця за тры вярсты літоўскія праглядалася, што за састроенымі вачыма тояцца выключна дзявоцкія дурыкі, сія-тыя мамзэлі верылі ў сваё магічнае ўздзеянне на мяне. Гэты стэрэатып, узрослы з невядомай мне плёткі і ўскормлены эфектам сапсаванага тэлефона, шпарка перакінуўся на медыка-біялагічны 10 «В» клас, які складаўся амаль цалкам з новапрыбылых дзяўчат. Стэрэатып не абмінуў і дзявятыя, і нават восьмыя класы. Было надзвычай дзіўна адчуваць на сабе незразумелыя праменні вачэй малалетніх шмакадзявак і шторазу скаланацца ад іх шматсэнсоўных усмешак. І чым дальш у лес, тым больш труску чулася вакол завядзёнкі «спакушаць Баластоўскага». Часам гэта нагадвала элемент нейкай навамоднай кампутарнай гульні, калі на галоўнага персанажа кідаюцца ўсе, хто хоча, бо паводле сцэнарных умоваў у таго наўмысна пагоршаная рэпутацыя, якую трэба тэрмінова папраўляць, робячы добрыя справы. У маім выпадку было абсалютна незразумелым, ці можна рэпутацыю палепшыць увогуле. Здавалася: што ні рабі, як ні круці, а ўсё адно ўчынак будзе трактаваны ў адпаведнасці з наяўным стэрэатыпам. Вось гэта акурат і хвалявала, падкідвала сур’ёзную шостку ў навучальна-выхаваўчы працэс.

Але ў тыя вераснёўскія дзянькі ўсё было толькі на стартавай стадыі і ўспрымалася такой сабе хохмачкай, якая пабудзе-пабудзе дый забудзецца за стратай актуальнасці. Ды нічога не забывалася, нікуды не знікала, а толькі назапашвалася, нібыта хлуд у скрынцы з надпісам «Несвядомае», якую я маляваў на дошцы для васьмікласнікаў.