Читать книгу Nowa Historia Meksyku - Erik Velasquez Garcia - Страница 34

Zmiany, do jakich doszło po załamaniu się systemu teotihuacańskiego (ok. 600 n.e.), opuszczeniu Monte Albán (ok. 750 r.) i toczonych przez miasta Majów z selwy wojnach na wyniszczenie (lata 800–900), nie doprowadziły do tak głębokich przemian, abyśmy mogli mówić o nowej cywilizacji w okresie postklasycznym (900–1521). Być może jednym z najbardziej złożonych, a nawet dramatycznych procesów, jakie zaszły po okresie klasycznym, były wielkie migracje: przynajmniej 80 proc. mieszkańców Teotihuacan opuściło swoje miasto w VII w. i osiedliło się w miastach mniejszych rozmiarów lub wyemigrowało nad Zatokę Meksykańską i w kierunku Ameryki Centralnej. W IX w. całe społeczności Mixteków47 zeszły z gór w kierunku Płaskowyżu Centralnego, a spora część populacji majowskiej opuściła selwę. Podobne migracje trwały we wczesnym okresie postklasycznym (900–1168).

Ruchy ludności wynikały nie tylko z kryzysów politycznych, ale i z nowych strategii osadnictwa, nowych sojuszy między ośrodkami politycznymi oraz planów wzmocnienia pewnych szlaków i przepływów handlowych. Miały także związek z ogólnym wzrostem populacji. Bez odrodzenia demograficznego nie można wyjaśnić licznych migracji mixteckich na północ i południe ani bezprecedensowego rozkwitu miast w Dolinie Meksyku w okresie postklasycznym. Generalnie rzecz ujmując, w okresie tym istniało w Mezoameryce o wiele więcej miast niż we wcześniejszych epokach (z wyjątkiem obszaru lasu tropikalnego z ośrodkami Majów). Również urbanizacja przestrzeni i budowa wielkich systemów hydraulicznych i irygacyjnych oraz fortyfikacyjnych osiągnęły apogeum właśnie w okresie postklasycznym.

Mapa 3.1 Omówione w niniejszym rozdziale miejscowości w okresie postklasycznym

Wojna, która doprowadziła do upadku Teotihuacan i miast Majów, była stałą cechą ostatnich wieków Mezoameryki. Dysponujemy wyraźnymi dowodami na stosowanie przemocy w czasach schyłku Teotihuacan i w ostatnich fazach istnienia wielu miast majowskich. Przyczyny owej przemocy pozostają przedmiotem badań. Czy to średnie miasta z teotihuacańskiej peryferii jak Xochicalco lub Cacaxtla, czy też sama Cholula były tymi ośrodkami, które rzuciły wyzwanie metropolii uniemożliwiającej im rozwój? Czy wśród Majów istniała rywalizacja o ziemię uprawną znajdującą się w pobliżu rzek? Niektóre miasta były podbijane trzy lub cztery razy przez różnych najeźdźców w ciągu jednego stulecia. Sojusze zawierano z tą samą częstotliwością, z jaką je zrywano, a niestabilna sytuacja czasami utrzymywała się przez całe dziesięciolecia. W życiu publicznym coraz większe znaczenie miało wojsko, a także towarzyszący kampaniom wojskowym zwyczaj składania ofiar z ludzi. Pojawił się też nowy typ małych ośrodków politycznych z własnością ziemi i przypisanymi do niej rolnikami, co wynikało z konieczności nagradzania dowódców wojskowych po podbojach.

Wiele wydarzeń okresu postklasycznego miało związek z przekształcaniem starych elementów, ale możemy także zaobserwować czynnik, który wcześniej nie był widoczny w demografii i polityce Mezoameryki, mianowicie inwazję marginalnych ludów mezoamerykańskich pochodzących z gór i półpustynnych obszarów północy – Chichimeków (istnieją dwa warianty etymologii słowa chichimeca z języka nahuatl: jeden to „ród psa”, a drugi – „ludzie z krainy mleka”, być może w odniesieniu do miejsca pochodzenia)48.