Читать книгу Calcio. Historia włoskiego futbolu - John Foot - Страница 15

Włochy dołączyły do wojny w 1915 roku w wyniku serii gwałtownych demonstracji nacjonalistycznej mniejszości. Większość Włochów była przeciwko mieszaniu się do konfliktu, ale miliony rolników zostało zmuszonych do walki w strasznych warunkach, pod wodzą oficerów posługujących się językiem włoskim, który rozumieli tylko nieliczni żołnierze, jako że porozumiewano się wówczas w lokalnych dialektach. Dzięki upadkowi imperium austro-węgierskiego Włochy zdołały w listopadzie 1918 roku doprowadzić do zwycięskiego zawieszenia broni. Stosunkowo niewielki obszar nowej ziemi został okupiony życiem 571 tysięcy Włochów oraz poważnymi ranami 450 tysięcy innych. Wojna rozdarła włoskie społeczeństwo, tworząc wewnętrzne podziały, które niemal doprowadziły do wojny domowej i destrukcji kruchego systemu demokracji w latach 20. XX wieku.

Zamiast odgwizdać początek meczu, 23 maja 1915 roku sędziowie piłkarscy w całym kraju ogłosili zawieszenie rozgrywek ligowych. Dzień później wypowiedziano wojnę Austro-Węgrom¹³. Konflikt zebrał straszliwe żniwo wśród młodych włoskich piłkarzy, którzy zostali wezwani do wojska. Virgillio Fossati, kapitan Interu i reprezentacji Włoch, został zamordowany w dniu Bożego Narodzenia w wieku zaledwie 25 lat. W wojnie straciło życie 26 piłkarzy i pracowników Interu, co sprawiło, że tytuł mistrzowski nerazzurrich z 1920 roku wydawał się cudem¹⁴. Zaledwie dwóch zawodników świętowało zdobycie obu mistrzostw kraju – w 1910 i 1920 roku.

W trakcie wojny włoscy nacjonaliści próbowali za pomocą sportu wspierać walczących na froncie. Żołnierze byli żywo zainteresowani wiadomościami sportowymi, w związku z czym zaczęto specjalnie dla nich wydawać dzienniki. Futbol był ich ulubioną rozrywką, do tego stopnia, że prosili, by wysyłać im na front piłki do gry. „Lo Sport Illustrato” opublikował specjalne wydanie wojenne; konflikt zbrojny porównano w nim do wielkiego meczu, „w którym nie ma reguł gry, a widzowie są jednocześnie jego aktorami”. Z upływem czasu dziennik koncentrował się jednak coraz mniej na sporcie, a coraz bardziej na propagandzie wojennej. Był to przedsmak tego, jak w latach 30. XX wieku sport stanie się potężnym narzędziem propagandy faszystowskiej.

Mimo że oficjalne rozgrywki ligi włoskiej zostały zawieszone na początku wojny, zawodowy futbol nadal był obecny, ponieważ organizowano rozmaite turnieje. Brały w nich udział wszystkie najważniejsze drużyny, nawet jeśli – wnioskując po zdjęciach z tamtego okresu – meczów nie oglądało zbyt wielu widzów. Piłkarzom nadal płacono za grę, ku niezadowoleniu dziennikarzy sportowych, którzy na łamach prasy podkreślali, że „parszywy profesjonalizm jeszcze nie zginął”. Zdarzały się nawet bójki na trybunach. Jednakże futbol z tamtych lat wydawał się już zdecydowanie bardziej profesjonalny w porównaniu z „heroicznym” okresem jego narodzin. Piłkarze przypominali budową ciała nowożytnych zawodników, stroje były mniejsze, a w ich skład wchodziły również bandaże na kolana, opaski na włosy oraz rękawice bramkarskie. Postępy robili także fotografowie piłkarscy. Na pierwszych zdjęciach rzadko było widać piłkę, w związku z czym redakcje sportowe musiały uciekać się do prymitywnych fotomontaży, by zilustrować sytuacje bramkowe. W końcu jednak fotografującym mecze zaczęły udawać się zdjęcia goli, interwencji bramkarzy i obrońców, a nawet bójek pomiędzy piłkarzami. Co więcej, dookoła stadionów zaczęły pojawiać się reklamy. Futbol stawał się biznesem.

W 1919 roku rozgrywki piłkarskie zostały wznowione, a sport wkroczył w okres zauważalnej ekspansji. Po wojnie dominacja zagranicznych piłkarzy na boiskach zaczęła słabnąć, mimo że nadal kupowano ich z zagranicy, tymczasem kwestie techniczne i taktyczne zaczęły przechodzić w ręce trenerów i kierowników spoza Włoch. Tuż po zakończeniu wojny zatrudniła ich większość najlepszych klubów i wielu z nich odniosło natychmiastowe sukcesy. Począwszy od sezonu 1923/24 wprowadzono zwyczaj, że drużyna, która zdobywała scudetto, naszywała na koszulkach tarczę we włoskich barwach, która stała się jednym z symboli historii futbolu we Włoszech.