Читать книгу Standardy opieki pielęgniarskiej w kardiologii inwazyjnej - Группа авторов - Страница 19

Pozaustrojowe utlenowanie krwi (extracorporeal membrane oxygenatio – ECMO) to zmodyfikowana forma krążenia pozaustrojowego umożliwiająca wspomaganie zarówno płuc, jak i serca. Pierwowzorem ECMO było płucoserce (cardio-pulmonary bypass – CPB), czyli układ krążenia pozaustrojowego służący do wspomagania układu krążenia oraz oddychania w trakcie zabiegów kardiochirurgicznych.

Pozaustrojowe utlenowanie krwi polega na utlenowaniu (oksygenacji) krwi i eliminacji z niej CO₂ w oksygenatorze z wykorzystaniem krążenia pozaustrojowego. Wspomaga zarówno układ oddechowy, jak i mięsień sercowy, dlatego jest wykorzystywane do leczenia skrajnej niewydolności oddechowej oraz wspierania krążenia przy dwukomorowej niewydolności serca, opornych na zastosowanie konwencjonalnych metod leczenia, u których podłoża leżą odwracalne procesy chorobowe oraz brak bezwzględnych przeciwwskazań, takich jak:

■ nieodwracalne zmiany będące przyczyną niewydolności krążeniowej lub krążeniowo-oddechowej,

■ przeciwwskazania do przewlekłej heparynizacji,

■ przewidywany brak poprawy stanu chorego po zakończeniu leczenia wiążący się ze znacznym pogorszeniem jakości jego życia,

■ indeks PaO₂/FiO₂ < 100 przez 10 dni u dzieci lub 5 dni u pacjentów dorosłych,

■ brak zgody na leczenie ECMO,

■ skaza krwotoczna i/lub obecność potencjalnego źródła krwawienia (względne).

Dostępne są dwie metody stosowania ECMO: żylno-żylne (veno-venous – VV) i tętniczo-żylne (veno-arterial – VA).

■ ECMO VV stosuje się w ostrej niewydolności oddechowej.

■ ECMO VA natomiast stosuje się w ostrej niewydolności krążenia. Kaniule najczęściej umiejscawiane są w tętnicy i żyle udowej. Ruch krwi zapewnia pompa centryfugalna, generująca pełne wspomaganie serca tak, jak w krążeniu pozaustrojowym. Za utlenowanie krwi odpowiedzialny jest oksygenator zintegrowany z urządzeniem.

Decyzja o poddaniu chorego leczeniu metodą pozaustrojowego utlenowania krwi musi być w pełni przemyślana, zgodna ze światowymi kryteriami i zaleceniami oraz wytycznymi nadzoru krajowego i konsultanta krajowego w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii. Ważną rolę odgrywa, podobnie jak w przypadku nagłego zatrzymania krążenia, łańcuch przeżycia ECMO, na który składają się: szybka i trafna identyfikacja wskazań przez ośrodek zgłaszający, odbiór informacji przez zespół będący w stanie podjąć natychmiastowe działania, bezpieczny transport oraz kaniulacja pacjenta i rozpoczęcie wspomagania oksygenatorem.

Aby powiódł się cały proces leczenia pozaustrojowym utlenowaniem krwi, potrzebna jest grupa idealnie współpracujących ze sobą ludzi tworzących zespół interdyscyplinarny, składający się przede wszystkim z anestezjologa, specjalisty ECMO, chirurga bądź kardiochirurga, perfuzjonisty oraz wykwalifikowanej i doświadczonej pielęgniarki.