Читать книгу Сляды волатаў - - Страница 26

А

Алені пасуцца на ўзлессі. іх рогі нібы дзівосныя кветкі. Глядзі здалёк і любуйся, а бліжэй – не падыдзеш. Хутчэй за вецер бегаюць алені.

Б

Бабры славутыя майстры, без сякеры і без пілы ладзяць сабе хаткі. Хочаш з імі сябраваць, без запінкі паўтары: «Дабёр бабёр, бабраняты на падбор!»

В

Воўк – самы люты драпежнік, які жыве ў нашых лясах і пушчах. Воўк штогод ліняе, але свой нораў не мяняе. У яго вачах заўжды адна загадка: «Стаіць баран у полі, просіць долі: “Дайце мне долю, над усімі волю!..”»

Г

Глушэц на дасвецці такуе ў сасновым бары. А хто яго пачуе, той зразумее мову травы і дрэў, звяроў і птушак.

Д

Дрозд у лесе над рэчкай спявае-пытаецца: «Хто два разы на свет нараджаецца?»

ДЖ

Джала ў пчалы маленькае, але затое ўдаленькае. Ад пчалінага пацалунка не захочацца ласунку.

ДЗ

Дзікі – свойскім свінням сваякі. Яны жывуць на волі, ядуць карэнне і жалуды. Вельмі любяць бульбу: вараную, параную, смажаную, сырую – любую!

Е

Елка-елачка, схавай нас ад дажджу, мы тваю загадку дзецям загадаем: «Ехалі паны на рабым кані. Да зімы ўсе распрануліся, засталіся ў шубах тры прыгажуны. Адкажыце – хто яны?»

Ё

Ёрш клюе – аж вуда гнецца, а вудар не рад, злуецца. Вось улоў дык улоў: нават кот не наесца!

Ж

Жаўрукі – першыя пасланцы вясны. Каб хутчэй прагнаць зіму, памагайце ім песенькай-замовай:

З

Зубры – нашых лясоў і пушчаў слаўныя ўладары. А сталіца іхняя Белавежская пушча. Добра жывецца пад аховай зуброваю зверу лясному і птушцы малой.

І

іўчыка ніхто не бачыў. Людзі кажуць, ён тады спявае, як папараць-кветка зацвітае.

Й

Пра «і» кароткае не забываЙ, старанна літары запамінаЙ. ЧытаЙ, спяваЙ, танцуЙ, малюЙ – своЙ краЙ любімы праслаўляЙ.

К

Куніца-куня – спрытная ласуня. У куніцы няма сяброў, яна палюе на птушак, вавёрак і зайцоў.

Л

Лось – лясны волат, а нікога не крыўдзіць. Рогі ласёвыя быццам карона. Пэўна, за сілу і дабрыню носіць карону гэтую лось.

М

Мядзведзь нават зімою, калі ў бярлозе спіць, галодны смокча лапу і мёд пчаліны сніць.

Н

Норка жыве ў норцы земляной і ў старадрэвіне-дуплянцы, але заўжды непадалёк ад вады. Звярок – добры мышалоў, а яшчэ лепшы рыбалоў.

О

«О» – літара салодкая, на ягадку падобная. На суніцы і чарніцы, на маліны і ажыны, на брусніцы, буякі і журавінкі… У вас не пацяклі яшчэ слінкі?

П

Пугач – савіны цар – не начуе, а толькі днюе, бо ад змяркання да світання на мышэй палюе.

Р

Рак здароўкацца мастак. Клюшняй цапне, і паверыш прымаўцы-нявымаўцы: «Рады рыбы – ракі рады, рады ракі – рыбы рады».

С

Сінічка-невялічка з надыходам зімы жаліцца: «Сіверка, сіверка, сіверка…»

А вясною звонка хваліцца: «У лесе красачкі сіненькія з жоўтымі вочкамі цвітуць!»

Т

Турухтан надзеў каптан. Модны – з бантам-каўняром. Па балоце цяпер ходзіць, надзімаецца, выхваляецца: «Вось які я важны пан!»

У

Удод – чубаты прыгажун. Ён цэлы дзень жучкоў збірае. І чуваць аж за вярсту яго скарга: «Пуста тут! Пуста тут!..»

Ў

Над нескладовым «у» загнуты хвосцік, нібы Ў сабакі і ката. Таму сабака гаЎкае: «ГаЎ-гаЎ!..» А кот заЎсёды мяЎкае: «МяЎ-мяЎ!..»

Ф

Фазан нібыта з казкі прыляцеў. Напэўна, ён уцёк з палаца або з клеткі залатой. Там было ўсяго даволі, не хапала волі.

Х

Хамяк – руплівы гаспадар, яму не страшны холад, голад. Цёпла ў хамяковай норцы, цесна ад зярнятак у каморцы.

Ц

Цецярук вясною – зух. Толькі холад прыпячэ, ён балбоча аж за двух: «Прадам паліто, куплю кажух! Прадам паліто, куплю кажух!..»

А як пацяплее, спявае наадварот: «Прадам кажух, куплю паліто! Прадам кажух, куплю паліто!..»

Ч

Чарапаха – і няўклюда, і санлівая маруда. А ці вельмі паспяшыш, адкажыце мне, з цэлай хатай на спіне?

Ш

Шпакі – нашых садоў вартаўнікі. Калі хатку ім змайструеш, смачны яблык пакаштуеш.

Ь

Мяккі знак не просты знак, а маўклівы чараўнік. Ён кітайскі нават рыс ператворыць лёгка ў рысь.

Ы

«Ы» – вароты ў вадзяное царства. А хто ўладарыць там, здагадайся сам: «Ва ўсіх дзетак адзенне з манетак, крылы ёсць, а не лятаюць, ног няма ды не дагоніш».

Э

«Э» як месяц-маладзік, носік мае, нібы цвік. Па небе ноччу ён гуляе і «Азбукоўнік» наш чытае.

Ю

Юрок гняздзіцца ў ельніку і ў беразняку. Заўсёды дрэвы рады такому сябруку.

Я

Яшчарку за хвосцік, дружа, не хапай. Яшчарка ўцячэ, хвосцік застанецца, казачная нітачка зараз жа парвецца.

Апостраф