Читать книгу Сляды волатаў - - Страница 5

Летам, калі з выраю вяртаюцца ўсе нашы птушкі, іх галасамі ад досвітку да ночы звіняць і лес, і поле, і гарадскія паркі і скверы. За імі не чутно і не заўважна тых птушак, якія застаюцца з намі на зіму, яны не такія спеўныя і іх не так і многа. Застаюцца вядомыя нам яшчэ з казак сарокі-белабокі, яны не толькі ў лесе жывуць, але і ў горадзе, трашчаць аднолькава і там і тут. А вось іншая птушка не надта любіць паказвацца на вочы, яна скрытная, хуткая, вялікая і прыгожая: рознакаляровая, з блакітным пер’ем на крылах. Корміцца пераважна насякомымі, а ўвосень – жалудамі. Іх яна запасае на зіму, хавае ў мох. З тых жалудоў, якія не знойдзе зімою, вясною прарастаюць маладыя дубкі. Завуць гэтую прыгажуню сойка.

Сінічкі ўсім нам добра вядомыя сваім зялёным колерам з рознымі адценнямі і меладычным пацінькваннем. Сінічкі ў нашым лесе жывуць розныя: даўгахвостыя, чубатыя, чорнагаловыя і самыя маленькія – сінічкі-гаічкі. Мы найбольш бачым і ведаем сініцу вялікую, з халадамі яна завітвае да нас і ў гарады, ахвотна жыве ў парках і скверах, у садах. Для сінічак майструюць і развешваюць на дрэвах спецыяльныя домікі – сінічнікі, падобныя на шпакоўні, толькі памерам меншыя. Сінічкі знішчаюць многа насякомых-шкоднікаў.

Яшчэ ў лясным гушчары жыве попаўзень. Ён падобны на вялікую сініцу, але цела яго больш выцягнутае і хвост зусім кароценькі. Пер’е ў яго на спіне блакітна-шэрае, брушка белае, бакі рыжавата-карычневыя. Попаўзень умее хутка бегаць па галінах і ствалах дрэў знізу ўверх і зверху ўніз. Гэта ён шукае ў трэшчынках кары лічынак і насякомых, якімі корміцца.

Яшчэ жыве ў лясным гушчары самая маленькая наша птушка – жоўтагаловы каралёк. У народзе яго называюць валовым вочкам, такі ён маленькі. Пер’е пушыстае, афарбоўка падобная на попаўзневу, толькі на крыльцах ёсць белыя аконцы. Жыве пераважна ў яловых лясах.

А сапраўдны кароль яловага лесу – крыжадзюбяловік. Птушка велікаватая, зверху буравата-чырвоная, караткахвостая, дзюба моцная і на канцы перакрыжаваная. Корміцца пераважна насеннем яловых шышак: сядзе на шышку галавою ўніз і вельмі спраўна лушчыць крывой, перакрыжаванай дзюбай. Гэта самая зімовая птушка: у лютым крыжадзюбіха выседжвае птушанят. Песня крыжадзюбава – моцны свіст, у якім выразна чуваць «клёклё». За гэта яго яшчэ і клястом завуць.

Зімуе разам з намі і прыгожая, лімонна-жоўтая, як кветка, пеўчая птушка аўсянка, якая корміцца насеннем траў і раслін, насякомымі. Калі надыходзяць вялікія маразы, аўсянка ненадоўга адлятае на поўдзень краіны, а з пацяпленнем вяртаецца назад.

Але самымі прыгожымі зімовымі птушкамі-кветкамі з’яўляюцца снегіры, якіх яшчэ гілямі завуць. Хто не любаваўся іхнімі чародкамі на аснежаных дрэвах! Здаецца, што нехта невядомы развесіў на галінах чырвоныя ружы. У нас снегіроў жыве нямнога, а зімою мы іх бачым так часта, таму што яны прылятаюць да нас з паўночных краёў.