Читать книгу Wybierz szczęście - Sonja Lubomirsky - Страница 23

Poczucie szczęścia można nanieść na skalę numeryczną, podobnie jak temperaturę czy punkty IQ. Na jednym końcu skali szczęścia są poziomy: najniżej i nisko, a na drugim końcu poziomy: bardzo wysoko i wysoko. Randy i Angela są na poziomie bardzo wysoko. Gdzieś na tej skali jest każdy z nas. To bardzo ważne, aby dokładnie wskazać na tej skali swoje miejsce. Bez względu na to, czy masz głęboką depresję czy po prostu nie jesteś tak szczęśliwy, jak chciałbyś być, zanim zaczniesz budować swoje szczęście, powinieneś określić swój obecny poziom szczęścia - w ten sposób wstępnie oszacujesz, na jaką normę szczęścia jesteś zaprogramowany genetycznie.

Pisarze i myśliciele, od Arystotelesa do ojca psychoanalizy Zygmunta Freuda i twórcy kultowego komiksu Fistaszki Charlesa Schulza, podali bardzo wiele definicji szczęścia. Arystoteles pisał, że szczęście jest „ekspresją duszy w rozmyślnych działaniach”. Freud zauważył, że to kwestia lieben und arbeiten, czyli miłości i pracy. Z kolei Charles Schulz głosił: „Szczęście to śliczny zwierzaczek”. W większości jesteśmy świadomi tego, czym jest szczęście i czy jesteśmy szczęśliwi. Parafrazując sędziego Sądu Najwyższego USA Pottera Stewarta, szczęście jest jak nieprzyzwoitość: nie możemy tego zdefiniować, ale wiemy, że to jest to, kiedy to widzimy.

Szczęściem nazywam doświadczanie radości, zadowolenia i dobrego samopoczucia, połączone ze świadomością tego, że nasze życie jest dobre, wartościowe i ma sens. Jednak większość z nas nie potrzebuje tej definicji, ponieważ instynktownie wiemy, czy jesteśmy szczęśliwi czy nie. Badacze akademiccy preferują termin „subiektywny dobrobyt” (albo po prostu „dobrobyt”), ponieważ to brzmi bardziej naukowo i nie zawiera podtekstów historycznych, literackich ani filozoficznych sięgających datą wielu wieków wstecz. Ja używam zamiennie terminów „szczęście” i „dobrobyt”.

Jak zatem mierzyć poziom ludzkiego szczęścia bądź nieszczęścia? Ponieważ nie istnieje coś takiego jak termometr szczęścia, badacze zwykle opierają się na testach samooceny. W swoich psychotestach stosuję prostą czteropunktową skalę szczęścia. Nazywam ją subiektywną skalą szczęścia. Ta nazwa jest adekwatna, ponieważ poczucie szczęścia jest z natury subiektywne i trzeba je mierzyć zawsze z punktu widzenia danej osoby. Nikt oprócz ciebie nie wie i nie powinien ci mówić, jak bardzo jesteś szczęśliwy. Dlatego odpowiedz na cztery pytania testowe. To pozwoli ci określić swój obecny poziom szczęścia. Ta wiedza będzie ci potrzebna, żeby później oszacować swoją zaprogramowaną normę szczęścia.

SUBIEKTYWNA SKALA SZCZĘŚCIA

Instrukcja: Przy każdym z poniższych pytań lub stwierdzeń zaznacz odpowiednią liczbę na skali. (Uważaj: to nie jest ta sama siedmiopunktowa skala użyta cztery razy! Przy każdym pytaniu skala jest inaczej opisana).

(1) Ogólnie uważam się za osobę:

1	2	3	4	5	6	7
niezbyt szczęśliwą						bardzo szczęśliwą

(2) W porównaniu z większością moich rówieśników uważam się za osobę:

1	2	3	4	5	6	7
mniej szczęśliwą						bardziej szczęśliwą

(3) Niektórzy ludzie są ogólnie bardzo szczęśliwi. Bez względu na to, co się dzieje, są zadowoleni i czerpią z wszystkiego maksymalnie dużo radości. W jakim stopniu to stwierdzenie opisuje ciebie?

1	2	3	4	5	6	7
zupełnie mnie to nie dotyczy						tak, to właśnie ja

(4) Niektórzy ludzie ogólnie nie są zbyt szczęśliwi. Choć nie cierpią na depresję, nigdy nie wydają się tak zadowoleni, jak mogliby być. W jakim stopniu to stwierdzenie opisuje ciebie?

1	2	3	4	5	6	7
tak, to właśnie ja						zupełnie mnie to nie dotyczy

Jak policzyć punkty?

Kroki: Suma = pytanie 1:.... + pytanie2:.... + pytanie3:.... + pytanie4:.... =......

Krok2: Ocena szczęścia = Suma punktów (z kroku 1):.... podzielona przez 4 =......

Data:................

Ocena szczęścia (próba 2):........

Data:............

Ocena szczęścia (próba 3):........

Data:............

Najwyższa ocena szczęścia, jaką możesz otrzymać, to 7 (jeśli w każdym pytaniu zaznaczyłeś 7), a najniższa to 1 (jeśli w każdym pytaniu zaznaczyłeś 1). Ja i inni badacze przeprowadziliśmy ten test w wielu różnych grupach uczestników. Średni wynik waha się, w zależności od grupy, od 4,5 do 5,5. Studenci oceniają się nieco niżej (około 5,0) niż pracujący dorośli i seniorzy w wieku emerytalnym (średnia 5,6).

Określiłeś już swój obecny poziom szczęścia. Jeśli wiek studencki masz za sobą, a twoja ocena szczęścia jest poniżej 5,6, oznacza to, że jesteś mniej szczęśliwy niż przeciętna osoba, czyli inaczej mówiąc: ponad 50 procent osób w twoim przedziale wiekowym ocenia swoje szczęście wyżej niż ty. Jeśli twój wynik jest wyższy niż 5,6, oznacza to, że jesteś szczęśliwszy niż przeciętna osoba w twoim przedziale wiekowym. Oczywiście, o tym, kim jest „przeciętna osoba” w twojej grupie ankietowanych, decydują: płeć, wiek, zawód, narodowość itd. Ale najważniejsze jest, abyś zapamiętał jedno: bez względu na to, ile uzyskałeś punktów, możesz stać się szczęśliwszy.