Читать книгу Яшьлегем тугае - Фаиль Шафигуллин - Страница 4

Дәрес бара. Күтәреләбез дәрәҗәгә…

Баксак: менгән өч хулиган тәрәзәгә.

Өлгергәнче укытучы рөхсәт биреп,

Чыгып китте шулчак Вәли, күкрәк киереп.

Һәм керде ул әйләнеп тә, өс-башы кар,

Әйтүенчә тегеләрне иткән тар-мар.

Икенче көн (эш юкмыни безнең ансыз?)

Тәрәзәдә янә теге өч имансыз.

Вәли тагын чыгып китте, геройланып.

«Егам, диеп, берәм-берәм салып-салып».

Хулиганнар килә тора шулай һәр көн.

Вәлиханны хөрмәт итә хәзер һәркем.

«Тирләп-пешеп чаба-чаба класс өчен,

Күпме, диләр, сарыф итте хәләл көчен».

Эшләр әйбәт бара инде…

Әмма ләкин

Күреп кайткан Вәлиханны шофёр Хәким:

Әлеге өч егет белән алпан-тилпән

Рестораннан җырлап чыгып бара икән.

Тыңлыйсызмы, ягез, кем анда?..

Еллык план өзелеп һаман да,

Цехларына яңа техника

Сугышып кына кергән заманда

Бер заводның башлы ирләре

(Тынгы белмәс инженерлары),

Бик тырышып ашыга-ашыга

Уйладылар яңа машина.

Бар көчләрен шуңа бирделәр,

Тау-тау сызым сызып өйделәр.

«Кешеләрнең, әйдә, хезмәтен

Җиңеләйтик тагы да!» – диделәр.

Көн арты көн үтте, җил кебек,

Эшләделәр бар да, җилкенеп.

Эшли торгач, апрель башына

Әзер булды яңа машина.

Детальләре – аяз көн кебек,

Буяу исе тора бөркелеп.

«Могҗиза бу!» –диеп, эшчеләр

Кул чаптылар дәррәү, гөр килеп…

…Сынауларны үтте машина,

Зур эш өмет итте машина,

Күзен текәп җитәкчеләргә,

Боерыкларын көтте машина.

Җитәкчеләр бер буш сәгатьтә

(Яз айлары үткәч, әлбәттә)

Тоттылар да җыелып тиз генә

Сөйләштеләр кызып (түз генә):

– Көнлек норма сау һәм сәламәт,

Эш хакыннан эшче канәгать;

Машинаны пока цехларга

Куймый торсак, нишләр, җәмәгать? –

Диде берсе, сүзне йомгаклап.

Бүтәннәре әйтте: – Әйбәт. Хак!

Шуннан атна-ун көн узмады

(Алар тагы эшне сузмады),

Бер, ике! Һәм безнең машина

Чыгып басты цехның каршына.

Кыш үткәрде шулай, аннан җәй,

Һай, иртә чал керде башына;

Йөзкәйләре сулды, агарды,

Эчләрендә гөмбә яралды.

Һәр әгъзасы тузып, таланып,

Төшәр чиккә җиткәч таралып,

Завхоз күрде аны берчакны

Һәм, «эх!» диеп, шунда бот чапты:

Металломга илтсәк, янәсе,

Чыгачак бит тимер тау чаклы!

Машинабыз чынлап беркөнне

(Жәлләмәсләр икән мескенне!) –

Бәйләп салгач, бармый ни чара –

Металломга китте бичара.

Ай-һай ерак китте машина, –

Кешеләрдән байтак тозлы тир,

Хезмәт таләп итте машина.

Кайнап торган домна мичендә

Машинабыз эреп тиз көндә,

Әле туган кебек анадан,

Металл булып чыкты яңадан.

Тап булды ул җитез улларга,

Уйнап кына йөрде кулларда.

Кулдан-кулга… аннан ул янә

Чыгып китте ерак юлларга.

Хәзер дә, ди, юлда ул үзе,

Кабатлый, ди, һаман бер сүзне:

«Кертмәсеннәр генә тәмугка,

Бирмәсеннәр теге заводка!»

Бер сажиннан сыра коеп,

Күбек белән сыйлый ул.

Үзенә, хәер, килешә кебек

Күлмәгенә сыймый ул.

Очрый аңа җир башында

Чемоданлы ике кыз;

Кызлар йөген үзенә ала

Тиз-тиз Әхмәтҗаныбыз.

Илтеп куя, җилтерәтеп,

Кызлар кушкан урынга.

– Әхмәт – «мәрхәмәтле» егет, –

Диләр аның турында.

Бөкре карчык утын яра

Сарайда иртә-кичен.

Кемнәр белми соң авылда

Әхмәтҗанның әнисен?

Әхмәт шаулый: «Су юк өйдә,

Эчим икән ни генә?»

Карчык балтасын ташлый да

Чиләк аса иңенә.

Хәтеремдә хатын-кызлар

Бәйрәме көне иде.

Минем хатын, ашап-эчкәч,

Әриш күлмәген киде.

Әйтте миңа: «Инде бүген

Мин йөреп керим бераз.

Яхшы карый күр бәбине,

Елатма, яме, Нияз».

– Бар, –дидем мин, – бар, сөеклем,

Күңел ачып кайт, дидем.

Ник, дидем, сорап торасың,

Бәйрәмең ләса синең.

Шунда әллә нәрсә булды,

Ул чыгып китү белән.

Бар бүлмәләр буп-буш калды –

Югалды өйдә иләм.

Төш җитәрәк аш пешердем,

Тик ул да шыр тоз гына.

«Мастер икән моңа, дидем,

Бары хатын-кыз гына».

Үксегән бәбине көйләп,

Интегеп беттем тәмам.

– Мә, дим, мәми, мә, дим, тәти,

Ишекле-түрле чабам.

Берзаманны кичкә таба

Ни күрәм, ни ишетәм?! –

Әллә елап, әллә җырлап,

Хатын керде ишектән.

Басты мәче койрыгына,

Чиләккә батты кереп,

Котын очырды баланың,

(Билләһидер, исерек).

Эчтән уйлыйм: «Фәрештә дип,

Хатының макта менә,

Сизмәсен иде, ичмасам,

Дим, күрше-күлән генә».

Мин сөйләнәм: «Нигә, җаным,

Уйламый эчтең артын?»

Шулай торганда баш кашып,

Көлеп җибәрде хатын.

Көлә хатын: «Менә бел, ди,

Эчкәч кем икәнеңне.

Мондый хәлләрдән соң тагын

Эчәрсең микән инде?..»

Хатын китте курортка.

Минме? Мин кердем утка.

Төнгә тугыз уянам,

Уянам да уйланам.

Түзәлмим, йортка чыгам,

Хатын тик тормый сыман.

Пляжларга төшә күк,

Ятларга күз кыса күк.

Йөри кебек кичләрен,

Азып кайтса нишләрмен?

Хатын кайтты. Ул-бу юк.

Ләкин мин һаман боек:

Тиздән китәм курортка.

Юк ла, юк, керәм утка.

Төнгә тугыз уянам,

Уянам да уйланам.

Ичмасам, шундый уңган,

Ичмасам, чибәр булган.

Ул кала бит, мин китәм…

Ятлар сүз салмас микән?..

Ятка күз салмас микән?..