Читать книгу Rachunkowość finansowa z uwzględnieniem MSSF - Группа авторов - Страница 34

Obowiązujące przepisy polskiego prawa bilansowego (rozporządzenie) dopuszczają możliwość przekwalifikowania aktywów finansowych do innej kategorii, aniżeli określona pierwotnie. Przekwalifikowanie możliwe jest wyłącznie w przypadku zaistnienia specyficznych sytuacji o charakterze zewnętrznym (np. sytuacja finansowa emitenta, kryzys finansowy), jak też wewnętrznym (np. zmiana polityki bilansowej jednostki). Są to sporadyczne sytuacje i tylko takie mogą skutkować zmianą kategorii aktywów finansowych. Zmiana klasyfikacji powinna znaleźć odzwierciedlenie w dokumentacji i ewidencji.

Rozporządzenie wskazuje możliwości przekwalifikowania aktywów finansowych, a są one ograniczone tylko do niektórych przypadków.

Aktywa finansowe zakwalifikowane jako przeznaczone do obrotu mogą zostać przekwalifikowane do innych kategorii jedynie w przypadku wystąpienia wyjątkowych okoliczności, wynikających z jednorazowego, nadzwyczajnego zdarzenia (np. kryzys finansowy). Oprócz tego aktywa przeznaczone do obrotu mogą zostać przekwalifikowane do kategorii pożyczek i należności własnych, pod warunkiem że jednostka ma zamiar i może je utrzymywać w dającej się przewidzieć przyszłości lub do terminu wymagalności [rozporządzenie, par. 6 pkt 4 i 5]. Na dzień przekwalifikowania ustala się wartość godziwą aktywów i ta staje się wartością początkową w kategorii, do której aktywa zostały przeniesione (wartość godziwa oznacza ich cenę nabycia albo skorygowaną cenę nabycia). Korekta wartości godziwej dokonana na dzień przekwalifikowania odnoszona jest wynikowo.

W każdym innym przypadku regulacje rachunkowości nie dają prawa do przekwalifikowania aktywów wstępnie uznanych jako przeznaczone do obrotu. Jest to kategoria zamknięta, do której nie mogą także zostać przekwalifikowane aktywa z innych kategorii [Rówińska 2011, s. 57]. Przekwalifikowaniu w żadnym przypadku nie podlegają instrumenty pochodne.

Możliwość przekwalifikowania nie dotyczy również aktywów finansowych utrzymywanych do terminu wymagalności, co wynika ze specyficznego sposobu ich wyceny. Jedynie jeżeli jednostka naruszyła warunek utrzymywania do terminu wymagalności, powinna przenieść te aktywa do kategorii aktywów dostępnych do sprzedaży. Na moment wyceny ustalana jest wartość godziwa aktywów, a skutki wyceny ujmuje się albo wynikowo, albo w kapitale z aktualizacji wyceny w zależności od tego, jakim sposobem jednostka dokonuje aktualizacji aktywów dostępnych do sprzedaży.

Dla aktywów zakwalifikowanych wstępnie do kategorii udzielonych pożyczek i należności własnych oraz aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży rozporządzenie nie przewiduje możliwości dokonania przekwalifikowania.