Читать книгу Rachunkowość finansowa z uwzględnieniem MSSF - Группа авторов - Страница 37

Inwestycje niefinansowe obejmują te składniki aktywów – z wyjątkiem aktywów finansowych – które jednostka posiada w celu czerpania korzyści ekonomicznych w postaci przyrostu wartości, czynszu itp. Warunek ten mogą spełniać:

• nieruchomości, a zatem: grunty, prawo wieczystego użytkowania gruntów, budynki, budowle, lokale, spółdzielcze prawo do lokali,

• ruchomości, na przykład: dzieła sztuki, kruszce, kamienie szlachetne, biżuteria, numizmaty,

• wartości niematerialne i prawne.

Jeżeli podstawowy warunek – posiadanie w celu osiągania korzyści – nie jest spełniony, a nieruchomości, ruchomości czy też wartości niematerialne i prawne użytkowane są przez podmiot oraz wykorzystywane w działalności określonej jego statutem, składniki te nie są traktowane jako inwestycja. Stanowią elementy środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych czy też zapasów.

Standardy międzynarodowe poprzez MSR 40 normują wyłącznie podstawową grupę tego typu inwestycji, a mianowicie nieruchomości inwestycyjne, natomiast polskie prawo bilansowe (ustawa o rachunkowości) wskazuje na jej szerszy zakres.

Zgodnie z MSR 40 nieruchomość inwestycyjna to nieruchomość (grunt, budynek lub część budynku albo oba te elementy), którą właściciel lub leasingobiorca w leasingu finansowym traktuje jako źródło przychodów z czynszów lub utrzymuje w posiadaniu ze względu na przyrost ich wartości, albo obie te korzyści. Nieruchomość taka nie jest:

• wykorzystywana przy produkcji, dostawach dóbr, świadczeniu usług lub czynnościach administracyjnych,

• przeznaczona na sprzedaż w ramach zwykłej działalności jednostki [MSR 40, par. 5].

Od nieruchomości traktowanej jako środek trwały nieruchomość inwestycyjną odróżnia charakter związanych z nią przepływów pieniężnych. W przypadku nieruchomości inwestycyjnej istnieje ścisły związek przepływów pieniężnych z tą nieruchomością i w zasadzie przepływy te nie zależą od innych aktywów podmiotu. Z kolei przepływy pieniężne generowane przez środki trwałe wiążą się z innymi aktywami, które były użyte w procesie produkcji czy świadczeniu usługi.

W przypadku nieruchomości wykorzystywanych tylko w części do czerpania korzyści ekonomicznych, w pozostałej zaś – do podstawowej działalności operacyjnej, dla potrzeb rachunkowości obie części nieruchomości należy potraktować oddzielnie. Konieczne jest jednak spełnienie warunku, że każda z wyodrębnionych części może być oddzielnie sprzedana lub oddana w leasing finansowy. Niespełnienie tego warunku skutkuje zakwalifikowaniem całej nieruchomości do inwestycji albo środków trwałych z uwzględnieniem zasady istotności. Całą nieruchomość można potraktować jako inwestycję, jeżeli nieznaczna jej część wykorzystywana jest w działalności operacyjnej [MSR 40, par. 10].

Zasady klasyfikowania nieruchomości do grup bilansowych przedstawia rysunek 3.9.

Do nieruchomości inwestycyjnych należą w szczególności [MSR 40, par. 8]:

• grunty utrzymywane dla korzyści wynikających z długoterminowego wzrostu ich wartości,

• grunty o aktualnie nieokreślonym przeznaczeniu; jeżeli podmiot nie uznał gruntu jako środek trwały lub też nie przeznaczył go do sprzedaży w krótkim czasie w ramach podstawowej działalności; przyjmuje się wtedy, że grunt jest utrzymywany dla wzrostu jego wartości,

• budynki, których podmiot jest właścicielem lub leasingobiorcą (w leasingu finansowym), a zostały oddane w leasing operacyjny,

• budynki nieużytkowane, które są przeznaczone do oddania w leasing operacyjny,

• nieruchomości w trakcie budowy lub dostosowywania, które w przyszłości mają być nieruchomościami inwestycyjnymi.

Nieruchomości inwestycyjnych nie stanowią z kolei [MSR 40, par. 9]:

– nieruchomości przeznaczone do sprzedaży w ramach zwykłej działalności podmiotu,

– nieruchomości w trakcie budowy lub dostosowywania z przeznaczeniem na sprzedaż,

– nieruchomości zajmowane przez właściciela, czyli takie, które właściciel lub leasingobiorca utrzymuje jako składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania ze względu na jej wykorzystanie przy produkcji, dostawach dóbr, świadczeniu usług lub czynnościach administracyjnych,

– nieruchomości oddane innej jednostce w leasing finansowy.

Rysunek 3.9. Nieruchomości inwestycyjne a środki trwałe

Źródło: opracowanie własne.

Zasady kwalifikowania nieruchomości do właściwej grupy (inwestycji, rzeczowych aktywów trwałych, zapasów) powinny zostać opracowane przez jednostkę i ujawnione w dokumentacji.