Читать книгу Piketty i co dalej? - Группа авторов - Страница 27

Devesh Raval

Ekonomista Devesh Raval prowadzi ważne badania, w których szacuje elastyczność substytucyjności kapitału i pracy. Ta ekonomiczna koncepcja odgrywa istotną rolę w modelu teoretycznym przedstawionym w K21, będącym podstawą słynnej tezy, że nierówności będą rosnąć, ponieważ r > g. Z badań Ravala (a także tych prowadzonych przez innych naukowców) wynika, że praca i kapitał nie są w wystarczającym stopniu substytucyjne, aby argumentację Piketty’ego można było uznać za słuszną. W niniejszym artykule Raval analizuje proponowane przez Piketty’ego narzędzia teoretyczne, przygląda się wnioskom płynącym z badań naukowych poświęconych temu zagadnieniu oraz samej zagadce, stanowiącej istotę książki Piketty’ego: Jeżeli za rosnącymi nierównościami nie stoi fakt, że krańcowa produktywność akumulowanego kapitału nie maleje, to co w takim razie tłumaczy to zjawisko?

Jedną z największych trwałych wartości Kapitału w XXI wieku jest ukazanie tego, jak ważne w ekonomii jest dokonywanie jak najlepszych pomiarów. Skupiając się na problemie nierówności, Piketty poszerza zestaw dostępnych informacji i to w wielu wymiarach. Opracowuje nowe dane statystyczne dotyczące rachunków narodowych, dzięki którym możliwa jest analiza znacznie dłuższych okresów historycznych niż ma to zwykle miejsce w ekonomii. Piketty sięga również po administracyjne mikrodane, na podstawie których tworzy nowe miary nierówności, takie jak górny 1 procent odbiorców dochodu narodowego. Dane zebrane przez autora dotyczą kwestii badanych zwykle przez specjalistów od makroekonomii (na przykład udziału kapitału w dochodzie narodowym) i mikroekonomii (na przykład nierówności w odniesieniu do dochodów z pracy). Piketty wyjaśnia między innymi, że w minionym stuleciu udział kapitału w dochodzie narodowym zmieniał się zgodnie z pewnym długim cyklem, a także że dochody górnej grupy najlepiej zarabiających rosną znacznie szybciej niż w pozostałej części społeczeństwa.

Siłą napędową prognoz zawartych w Kapitale w XXI wieku – że nierówności będą drastycznie rosnąć oraz że właściciele kapitału będą zagarniać coraz większą część dochodu narodowego – jest przedstawiony w tej książce model ekonomiczny. Sięga on korzeniami Kapitału Marksa i stanowi źródło inspiracji dla najważniejszego środka zaradczego proponowanego przez Piketty’ego, a mianowicie globalnego opodatkowania majątku. Czy ta cała argumentacja wytrzymuje próbę weryfikacji?

Zaczynam od przedstawienia modelu ekonomicznego opisanego w Kapitale w XXI wieku. Model Piketty’ego prognozuje, że spowolnienie wzrostu gospodarczego przełoży się na wzrost udziału kapitału w dochodzie narodowym, pod warunkiem wszakże, że elastyczność substytucyjności kapitału i pracy pozostanie większa od 1. Dlatego postanowiłem przyjrzeć się sposobom szacowania tej elastyczności przez Piketty’ego w kontekście szerszych danych na temat substytucyjności kapitału i pracy. Wyjaśnię, dlaczego większość innych szacunków tej elastyczności jest istotnie niższa od szacunków Piketty’ego. Na koniec przedstawiam dwa inne czynniki, które mogą potencjalnie wywoływać wzrost udziału dochodów z kapitału w dochodzie narodowym – proces technologiczny pozwalający oszczędzać na pracy oraz międzynarodową wymianę handlową. Omawiam też dowody empiryczne przemawiające na korzyść tych dwóch czynników.