Читать книгу Choroby zakaźne i pasożytnicze - Группа авторов - Страница 33

W celu optymalizacji stosowania antybiotyków w szpitalu konieczne jest utworzenie multidyscyplinarnego zespołu ds. racjonalnej antybiotykoterapii, do którego zadań należą m.in.:

• ustalenie zasad diagnostyki poszczególnych postaci zakażeń we współpracy z laboratorium mikrobiologicznym;

• opracowanie standardów terapii empirycznej poszczególnych postaci zakażeń na podstawie tzw. mapowania oddziałów – mapowanie może polegać na analizie najczęstszych postaci zakażeń na oddziale w określonym czasie (np. 2 lat), tj. ich etiologii i lekowrażliwości, co pozwoli na stworzenie schematów leczenia empirycznego uwzględniających najbardziej prawdopodobne czynniki etiologiczne i najaktywniejsze antybiotyki;

• opracowanie standardów terapii celowanej poszczególnych postaci zakażeń;

• opracowanie standardów antybiotykowej profilaktyki okołooperacyjnej dla poszczególnych typów zabiegów (w tym ew. wskazań do badań przesiewowych i eradykacji przed zabiegiem);

• określenie zasad dostępności poszczególnych antybiotyków (np. ustalenie, kto może zlecić dany antybiotyk i na jakich warunkach można przedłużyć zlecenie, np. wyłącznie po sprawdzeniu aktualnych wyników badań mikrobiologicznych);

• szkolenie personelu w opisanym zakresie;

• monitorowanie (audyty) przestrzegania wdrożonych standardów oraz analiza ich skuteczności (profilaktycznej i terapeutycznej, m.in. analiza powikłań, czasu hospitalizacji, śmiertelności);

• aktualizacja powyższych standardów, zwykle nie rzadziej niż raz na 2 lata (chyba, że z przeprowadzonych audytów wynika, że są one nieskuteczne), na podstawie analizy trendów lekowrażliwości;

• konsultowanie tzw. trudnych przypadków (zwykle konieczny jest wybór 1–2 konsultantów, którzy pełnią tę funkcję na stałe).

W skład zespołu ds. racjonalnej antybiotykoterapii powinni wchodzić członkowie zespołu kontroli zakażeń (konieczny jest udział mikrobiologa klinicznego), komitetu terapeutycznego (bardzo pożądany jest udział farmakologa klinicznego) oraz specjaliści leczący określone rodzaje zakażeń (w zależności od profilu szpitala m.in. specjalista chorób zakaźnych, anestezjologii i intensywnej terapii, chirurgii, pediatrii czy hematologii).

Działania zespołu mają kluczowy wpływ zarówno na skuteczność leczenia zakażeń, jak i ograniczenie narastania oporności, która jak wynika m.in. z raportów WHO ma liczne fatalne konsekwencje. Należą do nich m.in. wydłużenie czasu hospitalizacji, wzrost kosztów opieki medycznej, a także średnio dwukrotnie większe ryzyko zgonu w porównaniu z zakażeniami wywoływanymi przez drobnoustroje wrażliwe.

Rozważne stosowanie antybiotyków jest obowiązkiem wszystkich osób zaangażowanych w terapię zakażeń i świadczy o odpowiedzialności i profesjonalizmie.

Piśmiennictwo

1. Fleming A.: Penicillin. Nobel Lecture. 11 grudnia 1945; https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/…/fleming-lecture.pdf.

2. ECDC: Antimicrobial resistance surveillance in Europe 2015. European Centre for Disease Prevention and Control, Sztokholm 2017. http://ecdc.europa.eu/en/publications/Publications/antimicrobial-resistance-europe-2015.pdf

3. Zhang Y.J., Li S., Gan R.Y. i wsp.: Impacts of gut bacteria on human health and diseases. Int. J. Mol. Sci., 2015, 16: 7493–7519.

4. Bailey L.C., Forrest C.B., Zhang P. i wsp.: Association of antibiotics in infancy with early childhood obesity. JAMA Pediatr., 2014, 168: 1063–1069.

5. Mehanic S., Bajljc R.: The importance of serum procalcitonin in diagnosis and treatment of serious bacterial infections and sepsis. Mater. Sociomed., 2013, 25: 277–281.

6. Leli C., Ferranti M., Moretti A.: Procalcitonin levels in gram-positive, gram-negative, and fungal bloodstream infections. Dis. Markers, 2015, 2015: 701480.

7. Rhodes A., Evans L.E., Alhazzani W. i wsp.: Surviving Sepsis Campaign: international guidelines for management of sepsis and septic shock: 2016. Intensive Care Med., 2017, 43: 304–377.

8. Baron E.J., Miller J.M., Weinstein M.P. i wsp.: A guide to utilization of the microbiology laboratory for diagnosis of infectious diseases: 2013 recommendations by the Infectious Diseases Society of America (IDSA) and the American Society for Microbiology (ASM). Clin. Infect. Dis., 2013, 57: e22–e121.

9. Nau R., Sörgel F., Eiffert H.: Penetration of drugs through the blood-cerebrospinal fluid/blood-brain barrier for treatment of central nervous system infections. Clin. Microbiol. Rev., 2010, 23: 858–883.

10. Landersdorfer C.B., Bulitta J.B., Kinzig M. i wsp.: Penetration of antibacterials into bone: pharmacokinetic, pharmacodynamic and bioanalytical considerations. Clin. Pharmacokinet., 2009, 48: 89–124.

11. Spellberg B., Lipsky B.A.: Systemic antibiotic therapy for chronic osteomyelitis in adults. Clin. Infect. Dis., 2012, 54: 393-407.

12. Pea F., Viale P.: Bench-to-bedside review: Appropriate antibiotic therapy in severe sepsis and septic shock – does the dose matter? Crit. Care, 2009, 13: 214.

13. Kaye K.S., Pogue J.M.: Infections caused by resistant gram-negative bacteria: epidemiology and management. Pharmacotherapy, 2015, 35: 949–962.

14. Mertz D., Koller M., Haller P. i wsp.: Outcomes of early switching from intravenous to oral antibiotics on medical wards. J. Antimicrob. Chemother., 2009, 64: 188–199.

15. Roberts J.A., Norris R., Paterson D.L., Martin J.H.: Therapeutic drug monitoring of antimicrobials. Br. J. Clin. Pharmacol., 2011, 73: 27–36.

16. http://www.eucast.org/clinical_breakpoints.

17. de With K., Allerberger F., Amann S. i wsp.: Strategies to enhance rational use of antibiotics in hospital: a guideline by the German Society for Infectious Diseases. Infection, 2016, 44: 395–439.

18. WHO: Antimicrobial resistance: global report on surveillance 2014. WHO Press, Genewa 2014. http://www.who.int/drugresistance/documents/surveillancereport/en.