Читать книгу Choroby wirusowe w praktyce klinicznej - Группа авторов - Страница 59

Jak już wspomniano, na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat nastąpił istotny spadek zachorowalności na wirusowe infekcje OUN, jednak z drugiej strony uważa się, że istnieje znaczne niedoszacowanie liczby przypadków tych zakażeń, co wynika z różnego stopnia nasilenia objawów oraz faktu, że infekcje wirusowe prowadzące do patologii w obrębie OUN mogą przebiegać wielofazowo, a to utrudnia określenie ciągu przyczynowo-skutkowego, stanowiącego istotną informację diagnostyczną. Poza tym diagnoza stawiana jest częściej na podstawie wniosków pochodzących z informacji klinicznych, diagnostyki obrazowej i ogólnych badań laboratoryjnych niż na podstawie bezpośredniej diagnostyki wirusologicznej. Co więcej, szansa znalezienia patogenu w dostępnym materiale (PMR), nawet w fazie ostrych objawów, jest stosunkowo niska. Istnieją także zasadnicze problemy związane z badaniem podmiotowym – pacjent może być nieprzytomny, mieć ograniczoną świadomość, zaburzony kontakt z otoczeniem lub kłopoty z pamięcią. Kolejnym czynnikiem jest duża złożoność patogenezy wirusowych infekcji OUN: objawy mogą wystąpić miesiące lub lata po zakażeniu (PML, SSPE), zmiany u noworodka mogą być wynikiem bezobjawowej infekcji kobiety w ciąży, w niektórych zakażeniach wirusowych dominować może zapalenie naczyń w obrębie OUN, skutkujące zawałem mózgowym lub neurologicznymi zaburzeniami ogniskowymi, w związku z czym nie jest brany pod uwagę wirusowy czynnik etiologiczny. W niektórych przypadkach schorzenie może wynikać z działania wielu czynników, wśród których zakażenie wirusowe stanowi tylko jeden z nich, jak w przypadku zespołu Reye’a lub stwardnienia rozsianego.

Zapalenie mózgu może być skutkiem nie tylko zakażenia, lecz także działania substancji toksycznych, reakcji autoimmunologicznej lub procesu nowotworowego. Należy przy tym wspomnieć, że pomimo stosowania zaawansowanych technik diagnostycznych w około 60% przypadków zapalenia mózgu nie udaje się określić jego dokładnej przyczyny. W praktyce ogromna większość danych epidemiologicznych odnosząca się do wirusowego zapalenia mózgu (WZM) dotyczy tylko pacjentów hospitalizowanych lub izolowanych zakażeń o charakterze endemicznym, przy czym, siłą rzeczy, obserwacje takie prowadzone są przede wszystkim w krajach rozwiniętych. Buduje to wybiórczy i prawdopodobnie bardzo niepełny obraz. Wskaźnik zapadalności określony na podstawie obserwacji prowadzonych w krajach półkuli północnej u pacjentów hospitalizowanych wynosi 1–6 przypadków w roku na 100 000 osób, przy czym dane te dotyczą pacjentów dorosłych, a większość autorów jest zgodna co do tego, że wśród dzieci wskaźnik ten jest wyższy i może osiągać nawet 16/100 000/rok. Częstość występowania powikłań neurologicznych towarzyszących zapaleniu mózgu oceniana jest na 0,35–2,7/100 000, natomiast ogólna śmiertelność wynosi 1–10%.