Читать книгу Fizjologia żywienia - Группа авторов - Страница 24

● Tkankę tłuszczową dzieli się na białą i brązową. Do tej drugiej zaliczane są zarówno „klasyczne” brązowe, jak i beżowe adipocyty.

● Beżowe adipocyty to komórki tkanki tłuszczowej o pośredniej morfologii białych i „klasycznych” brązowych adipocytów. Powstają one w procesie brązowienia pod wpływem wielu stymulujących bodźców.

● Każdy rodzaj tkanki tłuszczowej pełni funkcję mechanicznego izolatora, depozytu triacylogliceroli oraz organu dokrewnego. Dodatkowo „klasyczna” brązowa i beżowa tkanka tłuszczowa wyróżniają się zdolnością do przeprowadzania termogenezy.

● W tkance tłuszczowej stale zachodzą procesy lipolizy i reestryfikacji, a w stanie dodatniego bilansu energetycznego następuje lipogeneza.

● Lipoliza to proces kataboliczny prowadzący do uwolnienia kwasów tłuszczowych z cząsteczek triacylogliceroli. Proces ten jest kontrolowany hormonalnie – pobudzają go głównie hormony zwiększające ilość cAMP w komórce, a hamują substancje działające przeciwnie. Natężenie lipolizy zależy przede wszystkim od aktywności lipazy wrażliwej na hormony (HSL).

● Lipogeneza to proces anaboliczny, którego rezultatem jest powstanie cząsteczek triacylogliceroli. Nie jest to jednak proces odwrotny do lipolizy. Głównym regulatorem lipogenezy jest insulina.

● Biała tkanka tłuszczowa jest źródłem setek adipokin. Ich głównymi kierunkami działania są: gospodarka węglowodanowa, gospodarka lipidowa, regulacja czynności układu sercowo-naczyniowego, modulacja stanu zapalnego, kontrola łaknienia oraz brązowienie adipocytów.

● Zmiana fizjologicznego profilu wydzielniczego adipokin jest bezpośrednio związana z rozregulowaniem homeostazy organizmu i ma znaczenie w patogenezie licznych jednostek chorobowych.

● Czynność sekrecyjną wykazuje też brązowa tkanka tłuszczowa, produkująca batokiny. W dużej mierze warunkują one efektywność termogenezy i/lub stymulują brązowienie adipocytów. Część z nich jest również pozytywnymi regulatorami gospodarek lipidowej i węglowodanowej.

● Termogeneza to kosztowny energetycznie proces, polegający na preferencyjnym wyzwalaniu ciepła w brązowych adipocytach. Są w nim wykorzystywane kwasy tłuszczowe powstające równocześnie wskutek uruchomienia kaskady lipolitycznej. Podstawowym inicjatorem termogenezy jest ekspozycja na chłód, efektorem są zaś mitochondria bogate w termogeninę (UCP-1).

● Brązowienie adipocytów to proces polegający na powstawaniu beżowych komórek tłuszczowych z już istniejących białych adipocytów (transdyferencjacja) lub specyficznych prekursorów. Kluczowym elementem w jego przebiegu jest biogeneza mitochondriów obfitujących w UCP-1.

● Aby zapoczątkować proces brązowienia i podtrzymać jego efekt, konieczna jest odpowiednia stymulacja adipocytów. Zidentyfikowano bardzo wiele substancji będących aktywatorami lub inhibitorami procesu brązowienia.

● Brązowienie w mechanizmie transdyferencjacji jest procesem odwracalnym. Mowa wtedy o bieleniu adipocytów.

● Proces brązowienia adipocytów ma duży potencjał, by stać się celem nowoczesnej terapii leczenia otyłości i jej układowych powikłań.