Читать книгу Fizjologia żywienia - Группа авторов - Страница 33

Dobowy obrót wody u dorosłego człowieka wynosi ok. 2500 ml, co stanowi ok. 15% wielkości ECF. U noworodków ECF w przeliczeniu na masę ciała jest istotnie mniejsza niż u dorosłych. Noworodki wykazują większy obrót wody (0,7 l – 50% wielkości ECF) niż dorośli i są bardziej narażone na wystąpienie zaburzeń gospodarki wodnej. W normalnych warunkach dobowa utrata wody powinna być równoważona przez dobową podaż wody (tab. 3.2). Oznacza to, że bilans wodny powinien być zerowy, nad czym czuwają odpowiednie mechanizmy homeostatyczne. Nieznacznie dodatni bilans wodny może wystąpić tylko w okresie intensywnego wzrostu człowieka i u ciężarnych kobiet.

Tabela 3.2. Dobowy bilans wodny człowieka dorosłego

Źródło: oprac. na podstawie F. Kokot, Gospodarka wodno-elektrolitowa i kwasowo-zasadowa w stanach fizjologii i patologii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1998.

3.7.1. Przyjmowanie wody

Dobowe zapotrzebowanie na wodę dorosłego człowieka waha się w granicach 25–35 ml/kg m.c. w zależności od aktywności fizycznej, temperatury oraz wilgotności powietrza. Zaleca się wypijanie ok. 2000 ml płynów w codziennej diecie dla kobiet i 2500 ml dla mężczyzn. Woda przyjmowana przez człowieka składa się z:

● wody preformowanej – wypijanych płynów oraz wody zawartej w posiłkach stałych;

● wody metabolicznej (oksydacyjnej) – powstającej w czasie spalania tłuszczów (1,0 ml/g), węglowodanów (0,6 ml/g) i białek (0,4 ml/g); produktami w tej reakcji są woda i dwutlenek węgla.

Na rycinie 3.5 przedstawiono wchłanianie wody w jelitach.

Rycina 3.5. Wchłanianie wody w jelitach. Rozkład wchłanianych objętości wody.

3.7.2. Utrata wody

Straty wody w organizmie mają charakter ciągły. Różnią się w zależności od wieku, spożycia wody z dietą, poziomu aktywności fizycznej oraz warunków klimatycznych. Wyróżniamy następujące drogi utraty wody:

● perspiratio insensibilis (parowanie niewyczuwalne) – utrata wody przez płuca i skórę; ma charakter obligatoryjny i zachodzi również w stanach dużego odwodnienia; wzmaga się ze wzrostem temperatury ciała; nadmierne pocenie się stwarza ryzyko odwodnienia hipertonicznego; na wytworzenie 1 litra potu potrzeba 580 kcal;

● przez przewód pokarmowy – w stanach fizjologicznych jest niewielka, jednak w stanach patologii (biegunka, wymioty, niedrożność jelit) może być źródłem poważnych zaburzeń wodno-elektrolitowych;

● przez nerki – dzięki możliwości wytwarzania moczu o różnym stopniu zagęszczenia i składzie nerki są najważniejszym narządem regulującym izotonię i izowolemię płynów ustrojowych.

Obowiązkowe wydalanie wody oznacza minimalną dobową objętość wody niezbędną do wydalenia końcowych produktów przemiany materii (ok. 400 ml). Jest ona większa od ilości produkowanej wody metabolicznej!