Читать книгу De Kleuren Van Een Optimistische Wereld - Logan J. Davisson - Страница 153

Winkelverslaving is een zogenaamde "geheime" ziekte die wordt gekenmerkt door het feit dat het lang verborgen kan blijven. In de meeste gevallen gaat er ook een langere periode voorbij voordat de betrokkenen zich ervan bewust worden dat ze überhaupt een probleem hebben. Als u uw pathologisch gedrag opmerkt, gebruikt u meestal veel energie om het voor uw omgeving te verbergen. Rechtvaardiging, geheimzinnigheid en leugens maken de omgeving wantrouwig en kunnen leiden tot een breuk in interpersoonlijke relaties. Een centraal symptoom van winkelverslaving is de schaamte over het impulsieve en zinloze winkelen en daarmee nauw verwant aan de schaamte over de feitelijke stoornis. Getroffenen zoeken altijd weinig sociale contacten en isoleren zich, te groot is de angst en schaamte dat de omgeving de winkelverslaving opmerkt. Of familieleden en vrienden keren zich af van de getroffen persoon, omdat ze agressief en onverstaanbaar op hun aanwijzingen reageerden. Het is echter mogelijk dat er een winkelverslaving ontstaat als gevolg van sociaal isolement en dat schaamte een ondergeschikte rol speelt door een gebrek aan sociale contacten. In dit geval kan het inzicht in het pathologisch gedrag pas zeer laat worden verkregen, mogelijk pas wanneer de financiële situatie uitzichtloos is geworden en de betrokkene bang is voor criminele gevolgen.

Het inzicht in de noodzaak om actie te ondernemen tegen winkelverslaving wordt vertraagd door de betrokkenen. De sociale contacten en de kritische confrontatie met het pathologische koopgedrag kunnen ontbreken, wat fataal is voor de koopverslaafde zelf. Terwijl in het begin euforie en adrenaline de overhand hadden, komen wanhoop en wroeging steeds meer naar voren. Getroffenen voelen zich hulpeloos, omdat ze zich op een gegeven moment niet alleen bewust zijn van hun problematische situatie, maar zich er ook van bewust worden dat ze zich er zonder hulp niet meer alleen uit kunnen manoeuvreren. Het gevoel van machteloosheid over dwangmatig gedrag legt een zware last op de betrokkenen en veroorzaakt, naast sociaal isolement, conflicten op elk gebied van het leven. Sociale isolatie, financiële situatie en wanhoop leiden vaak tot zelfmoordgedachten.

Inzicht in de koopverslaving zelf

In de regel wordt een onderscheid gemaakt tussen mensen die verslaafd zijn aan winkelen en mensen die het risico lopen verslaafd te raken aan winkelen. Als u zich bijvoorbeeld in veel van de genoemde symptomen en kenmerken bevindt, maar nog niet volledig de controle over uw koopgedrag hebt verloren, loopt u het risico verslaafd te raken aan het winkelen. Omdat winkelverslaving verschillende fasen doormaakt en sluipend komt, moeten mensen die zichzelf vaak belonen met aankopen, hun koopgedrag in de gaten houden.

Koopverslaving kan in principe worden onderverdeeld in drie fasen. In de eerste fase domineert nog steeds de vreugde over het gekochte product en is de koopakte zelf ondergeschikt. Deze weging verschuift echter steeds meer en de vreugde verdwijnt en de koopakte zelf wordt het middelpunt van de aandacht. Op dit punt heeft de eerder genoemde foutieve beloning al plaatsgevonden in de hersenen. De aankoopakte geeft nu de euforische hormonen vrij. In de tweede fase is er een verlies van controle. De betrokkene koopt zonder maatregel en overschrijdt duidelijk zijn financiële mogelijkheden. In de derde fase is de financiële situatie al hopeloos en herkent de getroffene vooral zijn financiële onbalans. Hij is echter niet in staat om zich uit deze situatie te bevrijden.

Op dit punt is het belangrijk om te begrijpen dat aan het begin van de koopverslaving de persoon in kwestie nog steeds geniet van zijn verslaving en het winkelen en zelfs blij kan zijn met de dingen die hij heeft gekocht. Pas wanneer een zekere mate van lijden ontstaat als gevolg van het verlies van controle begint de verslaving aan het winkelen een probleem te worden voor de betrokken persoon. Kenmerkend voor mensen is dat ze controle willen hebben over zichzelf en hun leven. Een permanente afstandsbediening door middel van een niet-beïnvloedbare component zoals winkelverslaving is daarom voor bijna iedereen kwellend.

Als ongebruikte goederen en producten zich ophopen in de kelder of woonruimte of als de eerste herinneringen van de bank in het huis fladderen, worden uiterlijk de familieleden geprikt. In de aanloop naar de verkoop kunnen de eerste leugens of tegenstrijdig gedrag de partner of vrienden al verdacht hebben gemaakt, vooral met aparte woonkamers of aparte kelderruimten, de winkelverslaving kan over een langere periode worden verborgen. Sommige mensen geven ook hun aangekochte goederen weg, zodat de omvang van het verlies niet kan worden vastgesteld en dus nog langer verborgen kan blijven.

Kopers van verslaafden krijgen vaak al snel het gevoel dat hun gedrag dwangmatig en vooral zinloos is. Natuurlijk weten ze niet dat ze tien verschillende mobiele telefoons in hun slaapkamer hebben, waarvan er slechts één in gebruik is, of dat vier televisies in de kelder niet nodig zijn. De belangrijkste redenen zijn de precaire financiële situatie, de frustratie na het winkelen en het schuldige geweten als gevolg van de zinloze besteding van geld. Schaamte heerst en winkelverslaving wordt lange tijd onder het tapijt geveegd. Het beginnende inzicht in de koopverslaving kan de persoon in kwestie nog verder tot verslaving drijven. De afleiding van het winkelen kan ertoe leiden dat een andere winkelwoede de gevoelens van wanhoop en persoonlijke onmacht of zelfs ontoereikendheid voor een kortstondig moment onderdrukken.

Er is dus in de eerste plaats geen inzicht in de winkelverslaving zelf, het probleem is bekend bij de getroffenen en er bestaat druk op hen. Er moet veel meer inzicht komen dat hun ziekte niet kan worden beheerst zonder buitenlandse hulp van buitenaf. Als eerste belangrijke stap moeten ze leren om hun schaamtegevoel te verminderen en zich bewust te worden van verslaving in al zijn facetten.

Als de aankoopverplichting zeer uitgesproken is, kunnen de betrokkenen deze verplichting niet duurzaam en zonder hulp van buitenaf ontlopen. Vrienden en familie moeten zorgvuldig en vooral empathisch op zoek gaan naar het gesprek, zonder beschuldigingen rond te gooien. Als de getroffene in een onstabiele en depressieve toestand verkeert, heeft hij steun van buitenaf nodig, omdat hij zich niet langer van deze ellende kan bevrijden. Voor zelfbescherming moeten enkele eerstehulpmaatregelen in acht worden genomen om de betrokkene tegen zichzelf te beschermen. Als gedachten worden uitgedrukt die wijzen op zelfverwonding in de vorm van zelfverwonding of zelfs verklaringen over zelfmoord, kan het zelfs nodig zijn om de getroffen persoon gedurende een bepaalde periode in het ziekenhuis te behandelen. Opgemerkt moet worden dat deze beschrijving niet bedoeld is om paniek te zaaien, maar alleen het extreme geval. Koopverslaafden hoeven geen zelfmoordgedachten te ontwikkelen vanwege hun algemene mentale toestand. Als er echter sterke bijbehorende symptomen zijn of als de winkelverslaving duidelijk gebaseerd is op een psychologisch probleem, kan een ziekenhuisopname voor winkelverslaafden een verstandige optie zijn.

Winkelen verslaving is een verslavende stoornis

Aan het begin van deze gids werd vermeld dat winkelverslaving, in tegenstelling tot drugs- of alcoholverslaving, door de Wereldgezondheidsorganisatie niet als een aparte ziekte wordt erkend. Het wordt medisch gezien beschouwd als een impulscontrole of obsessieve-compulsieve stoornis en is niet vermeld voor verslavingen. Er worden inspanningen geleverd om dit te veranderen, maar dat is nog niet gelukt. Psychologen stellen echter dat pathologisch gedrag moet worden beschouwd als een verslavende ziekte vanwege de effecten ervan op de psyche en het leven.

Onder verslaving wordt over het algemeen verstaan: afhankelijkheid van stoffen of gedrag. Een verslaving is een aangeleerd gedrag waarbij de getroffene zichzelf herhaaldelijk beloont voor zijn destructieve gedrag. Het vindt plaats in drie fasen, in de eerste fase is er sprake van een verlies van controle, vervolgens van tolerantieontwikkeling en ontwenningsverschijnselen. Een verslaving wordt gekenmerkt door een vicieuze cirkel waarin de verschillende factoren elkaar versterken en ervoor zorgen dat de betrokkene steeds verder naar beneden wordt getrokken. Er is al gezegd dat het verlies van controle bij het winkelen een euforisch effect heeft op de winkelverslaving. De ontwikkeling van tolerantie wordt in gang gezet door de chemische processen in de hersenen, die er onder andere voor zorgen dat de betrokkene steeds grotere hoeveelheden of steeds duurdere producten moet kopen. Intrekkingssymptomen komen steeds vaker voor als gevolg van de ontwikkeling van tolerantie, waardoor de verslaafde shopper zich steeds vaker aan zijn verslaving moet houden.

Het fatale aan winkelverslaving is dat er drie vicieuze cirkels naast elkaar bestaan. Ooit een vicieuze cirkel met alle psychosociale factoren zoals vrienden, familie, werk en de financiële gevolgen. Dan is er nog de somatische vicieuze cirkel, die zich richt op het reeds beschreven proces, dat zich afspeelt in de hersenen en de fysieke ontwenningsverschijnselen veroorzaakt. En last but not least de intrapsychische vicieuze cirkel, die het negatieve zelfbeeld bevat. Samengevat en individueel hebben deze drie vicieuze cirkels allemaal hetzelfde effect. Ze leiden tot conflicten met zichzelf en de omgeving en aversie. Een afkeer is een afwijzing, in dit geval vooral tegen zichzelf en tegen het milieu. Het resultaat is een verlangen om deze gevoelens te verdoven: de getroffene gaat winkelen, leidt zich af van zijn zorgen en problemen en voelt een zekere opluchting. Hij heeft zichzelf volledig onbewust beloond voor zijn zelfdestructieve gedachten en bevindt zich nog steeds in de vicieuze cirkel en de neerwaartse spiraal. Want bij elke shoppingtour beloont hij zichzelf weer, wat op alle drie genoemde niveaus tot grotere problemen leidt. In principe haat de verslaafde zichzelf voor dit gedrag, maar hij is niet in staat om zich ervan te bevrijden. Deze haat leidt dan tot een nieuwe shopping tour en verergert het probleem stap voor stap.

In een gedragsverslaving zoals een winkelverslaving beloont de verslaafde zichzelf steeds weer met zijn overmatige winkelbewegingen en is hij niet in staat om controle te houden over zijn gedrag. Hij kan zich niet beperken in de hoeveelheid van zijn aankopen en kan een aankoop zelfs helemaal niet annuleren. Veel shopaholics beschreven hun winkelgekte als een film die ze ervaren en waarin ze zich gedragen alsof ze naast zichzelf staan in waanideeën.

Het is bijzonder belangrijk dat de getroffenen erkennen dat zij lijden aan een pathologische verslaving. Deze verslaving staat gelijk aan een alcohol- of drugsverslaving en moet nooit als minder gevaarlijk worden geclassificeerd. Niet alleen het inzicht dat ze aan een winkelverslaving lijden, maar vooral dat ze aan een verslaving lijden staat centraal. De ziekte van verslaving vereist een verantwoordelijk zelfmanagement gedurende het hele leven, dat ondersteund en ondersteund moet worden door de omgeving. Getroffen mensen moeten begrijpen dat ze niet verslaafd zijn aan een bepaald product zoals kleding, maar dat ze kopen als een soort kalmerend of mogelijk stimulerend middel om te gebruiken.

Hoewel winkelverslaving geen verslaving is die afhankelijk is van een stof, net als alcoholverslaving, werken de hersenen niet in het voordeel van de eigen gezondheid door het vrijkomen van hormonen die uit balans zijn. Het inzicht om verslaafd te zijn aan kopen omvat niet alleen de kennis zelf. Inzicht in de afmetingen van het probleem is er een van. Het kan de getroffenen helpen zich bewust te worden van de effecten op de hersenen en te begrijpen dat de hormonale onevenwichtigheid in de hersenen opnieuw in evenwicht moet worden gebracht. Net als bij stofafhankelijke verslaafden is dit proces meestal langdurig.