Читать книгу Antykruchość Jak żyć w świecie, którego nie rozumiemy - Nassim Nicholas Taleb - Страница 43

Nie tylko jesteśmy przeciwni stresorom i ich nie rozumiemy, ale też w celu wyeliminowania zmienności i nieprzewidywalności dopuszczamy się zbrodni przeciw życiu, żyjącym, nauce i mądrości.

Czuję gniew i frustrację na myśl o tym, że jeden na dziesięciu Amerykanów po ukończeniu szkoły średniej przyjmuje jakiegoś rodzaju antydepresant, taki jak prozac. W rzeczy samej dziś, jeśli cierpicie na wahania nastrojów, musicie się tłumaczyć, dlaczego nie bierzecie leków. W ostrych, patologicznych przypadkach istnieją zapewne dobre powody, żeby podjąć terapię lekową. Jednak nastroje, smutek, ataki niepokoju to, przynajmniej dla mnie, drugie źródło inteligencji — a może nawet i pierwsze. Odprężam się i łagodnieję, kiedy pada deszcz; staję się bardziej refleksyjny i zwykle piszę wtedy coraz wolniej przy akompaniamencie kropel uderzających o szybę, co Verlaine nazywał jesiennym łkaniem (sanglots). Są dni, kiedy ogarnia mnie poetycka melancholia, którą Portugalczycy określają mianem saudade, a Turcy — hüzün (od arabskiego słowa oznaczającego smutek). Kiedy indziej jestem bardziej agresywny, mam więcej energii — wtedy piszę mniej, więcej spaceruję, robię inne rzeczy, kłócę się z analitykami, odpowiadam na e-maile, rysuję wykresy na tablicach. Czy należałoby mnie zmienić w warzywo albo w zadowolonego z siebie imbecyla?

Gdyby prozac był dostępny w minionym stuleciu, zniknąłby spleen Baudelaire’a, nastroje Edgara Allana Poego, poezja Sylvii Plath i lamenty tak wielu innych poetów. W zasadzie każdy przejaw języka duszy zostałby uciszony...

Gdyby koncerny farmaceutyczne mogły znieść pory roku, prawdopodobnie by to zrobiły — oczywiście dla zysku.

Istnieje jeszcze jedno niebezpieczeństwo: krzywdzimy nie tylko dzieci, lecz także społeczeństwo i naszą przyszłość. Działania, które mają ograniczyć zmienność w życiu dzieci, ograniczają również zmienność i różnice w naszym ponoć Wspaniałym Zglobalizowanym Kulturowo Społeczeństwie.