Читать книгу Wybierz szczęście - Sonja Lubomirsky - Страница 116

Kiedy znajdziesz cel, który jednocześnie da ci radość i będzie dla ciebie ważny, strzeż się wszystkiego, co mogłoby podkopać twoją wewnętrzną motywację. Jeśli czujemy się do czegoś przymuszani, to możemy stracić zainteresowanie i entuzjazm, nawet jeśli dążymy do czegoś, co jest dla nas ważne i co daje nam radość. Psycholodzy społeczni przekonują, że wynagradzanie ludzi za to, co już ich cieszy, może odebrać im radość i sprawić, że to, co wcześniej było zabawą, stanie się regularną pracą. Znam kobietę, która uwielbiała czytać wielkie dzieła literackie i postanowiła zrobić doktorat z języka angielskiego. Po kilku latach została przyjęta na renomowane studium doktoranckie, w ramach którego wzięła udział w wielu kursach związanych z literaturą. Doszło więc do sytuacji, w której bohaterka tej historii zaczęła być wynagradzana za coś, co wcześniej robiła dla przyjemności (a z drugiej strony zaczęto ją karać za opóźnianie się w nauce). Nagrody - oceny, wyrazy uznania ze strony wykładowców - stały się drugim (zewnętrznym) powodem, dla którego moja znajoma pracowała na swój tytuł doktorski. Kiedy ostatnio się z nią spotkałam, powiedziała mi: „Zaczęłam czytać powieści po to, żeby dostawać dobre oceny, a nie dlatego, że je uwielbiam. Czytanie nie jest już moją pasją”. Oto jak gratyfikacja zewnętrzna może podkopać wewnętrzną motywację.

Klasyczne badanie w dobrym stylu pokazało, jak to zjawisko wygląda w przypadku dzieci. Dzieci w przedszkolu (z których wszystkie lubiły malować) podzielono na dwie grupy. Dzieciom w pierwszej grupie powiedziano, że jeśli będą malować flamastrami Magic Markers, otrzymają atrakcyjne nagrody. Dzieciom w drugiej grupie po prostu rozdano flamastry i nie powiedziano nic o nagrodzie. W kilka tygodni później badacze wrócili do tego samego przedszkola i zaobserwowali, co dzieci robią podczas zajęć dowolnych. Jak się okazało, dzieci, które wcześniej spodziewały się nagród, malowały flamastrami Magic Markers rzadziej niż dzieci, którym nie obiecano żadnej nagrody. Dla dzieci, którym obiecano nagrody, zabawa stała się obowiązkiem - czymś, co robi się dla nagrody. Dla tych dzieci zabawa flamastrami Magic Markers nie była źródłem radości.