Читать книгу Stukkies van die hemel op aarde - Dirkie Smit - Страница 39

Vroeër is die storie vertel van ’n kêrel wat onder ’n padroller beland het. Hy is in die hospitaal opgeneem en lê in sale drie, vier en vyf. Deesdae pas dié storie dalk ewe goed by diegene wat erge postmodernisme onder lede het.

[16]Legio is mijn naam, noem die gesaghebbende Nederlandse etikus Frits de Lange sy boeiende boek oor “die pluralistiese self”, dit wil sê oor die talle hedendaagse swerwelinge wat nie weet wie hulle is, van waar hulle kom, waarheen hulle gaan of waarvoor hulle eintlik leef nie. Hulle weet dus ook nie volgens watter innerlike norme, waardes en oortuigings hulle hulself moet gedra as niemand hulle die slag dophou nie. Hulle is die “Legio’s” wat heimlik hunker na identiteit en integriteit, na iemand se gesig as hulle ’n slag in die spieël soek, maar tevergeefs.

Die titel van De Lange se boek ontleen hy aan die verhaal in die Evangelies oor Legio (wat “baie”, “ontelbaar” beteken), die besetene van Gerasa, ’n man wat verwilderd, gewelddadig en antisosiaal tussen grafte ronddwaal en gewone burgers die skrik op die lyf jaag. Ons lees dié aangrypende verhaal in Markus 5. Die bose gees wat die arme Legio só aanspoor tot vandalisme en selfvernietiging is die gees van verwarrende veelvoud, legio, van baie-name-en-gesigte-en-geeneen-is-sy-eie-nie, van ewige-verwarrende-verwilderende-nie-weet-wie-hy-is-en-van-waar-hy-kom-en-waarheen-hy-gaan-nie.

Dít is presies ook hoe talle sosiale teoretici die gees van óns tyd beskryf, nés Markus destyds al vir Legio beskryf het.

En wie koerant lees, sien dié talle tragiese verhale daagliks voor die oë afspeel. Op ons strate, ja, vir seker in die verwarde, leë gesigte van kinders sonder verlede of toekoms, maar ook in berigte oor vooraanstaande politici, suksesvolle sakelui, skitterende sterre – sien ons mense oënskynlik sonder integriteit, karakter, morele vorming; mense sonder ’n self, ’n persoonlikheid, ’n eie gesig. Opportuniste wat eenvoudig die oomblik aangryp soos dit kom. Onbetroubaar en beginselloos. Wat elke mantel wat hulle aantrek na enige wind kan laat wapper, nou só, netnou anders, nou saam met dié, dan saam met dáárdie.

Daar is in ons dag vir baie net té veel spieëls om in te kyk, te veel rolmodelle, te veel aansprake op ons. Ons aanskou te veel só-maak-mens-verhale, verneem van te veel uitnodigings, ja, verleidings om langs dié kortpad onsself te verryk of langs dáárdie ompad ons begeertes te bevredig.

Die morele vorming van mense met karakter en integriteit kom ook met die talle mens-maak-nié-so-nie-verhale van ons kinderjare. Maar as dié oral vervaag voor almal-maak-so-verhale raak samelewings koorsig. Want almal-maak-so beteken maar eintlik maak-net-wat-jy-wil en niemand-traak-’n-duit-nie en jy’s-dwaas-as-jy-nie-ook-so-maak-nie. En as dít aansteeklik raak, hiérdie koorsagtigheid, word ’n hele gemeenskap krank, met wat Søren Kierkegaard al in die 19de eeu met profetiese aanvoeling sou diagnoseer as ’n-siekte-tot-die-dood. Daarmee het hy bedoel die diepe wanhoop by die mens só op soek na ’n self, te midde van dreigende morele anargie in die samelewing om ons heen.

Nee, dis duidelik. Die arme pasiënt – platgetrap deur padroller of postmodernisme – hoort eintlik nie oor sale versprei nie, maar in intensiewe sorg! Of nog beter, in Intensiewe Sorg, in die liefdevolle sorg van dié Een wat ons elkeen by die naam roep, ons persoonlik ken, identiteit en waardigheid aan ons gee, ons roep met ’n roeping, ons omvou met liefde en gemeenskap, en ons déél maak van andere óm ons.