Читать книгу E-marketing. Współczesne trendy. Pakiet startowy - Группа авторов - Страница 36

E-administracja

Administracja online znacznie skraca procesy obsługi klienta, a jej głównym efektem ekonomicznym jest istotna oszczędność czasu klientów i urzędników, jak również zmniejszenie kosztów materialnych (materiały i surowce). Wraz ze spadkiem zapotrzebowania na czas urzędników maleje zapotrzebowanie na miejsca pracy i powierzchnie, w których pracują urzędnicy. Projekty są bardzo rentowne z punktu widzenia urzędu i jego klientów, ale liczba zadań pozostaje stała, spada więc czas poświęcany przez urzędników na realizację tych samych zadań. Efektem jest zmniejszenie: liczby miejsc pracy urzędników (ogranicza konsumpcję), zużycia materiałów, powierzchni do obsługi procesów, co wpływa na spadek PKB. Negatywny wpływ na gospodarkę może być częściowo rekompensowany poprawą dostępu do informacji o procesach realizowanych w e-usługach. Ocena kosztów i korzyści w przypadku e-administracji zależy od rezultatu wyceny czasu urzędników i klientów. Jeżeli uznamy, że czas zostanie wykorzystany produktywnie, to z pewnością efektywność ekonomiczna tych inwestycji będzie bardzo wysoka, niezbędne jest jednak znalezienie dodatkowych obowiązków, jakie będą wykonywane w zaoszczędzonym czasie.

Usługi przenoszone do Internetu

Efekty ekonomiczne usług będą różne w zależności od tego, czy rozważamy zaspokajanie przez Internet potrzeb, które dotychczas były realizowane poza nim, czy usługi odpowiadające na nowe potrzeby. Usługi przenoszone do Internetu zdefiniujemy więc jako usługi uprzednio realizowane bez pośrednictwa Internetu, a obecnie świadczone za jego pośrednictwem. Oferowanie usług za pośrednictwem Internetu zazwyczaj wiąże się z szybszym, ale przede wszystkim tańszym ich zaspokojeniem, co skutkuje konsolidacją usług – globalizacją, poprawą efektywności objawiającą się mniejszymi kosztami związanymi z pracą, powierzchnią ich świadczenia, oszczędnością czasu zarówno klientów, jak i usługodawcy. Pojedyncza usługa jest więc tańsza, ale różnica w cenie przekłada się na koszt społeczny utraconych bezpośrednio i pośrednio miejsc pracy. Ponownie pojawia się korzyść społeczna – zaoszczędzony czas usługodawców i klientów można zagospodarować; jeśli jednak taka możliwość nie istnieje, to trudno uznać, że może mieć on pozytywny wpływ na gospodarkę. Negatywny efekt może zostać nieco skompensowany wzrostem ilości usług sprzedawanych w niższej cenie. Jednakże aby efekt obniżki cen zrównoważył efekt kosztów społecznych, musiałaby wzrosnąć sumaryczna wartość usługi, czemu powinna towarzyszyć większa potrzeba i popyt. Tego typu e-usługi mają z pewnością znaczenie pozytywne z punktu widzenia pojedynczego państwa tworzącego biznesy globalne, ponieważ zabierają popyt innym krajom, ale trudno jest wykazać pozytywny wpływ z globalnego punktu widzenia.

E-usługi nowe

Nowe e-usługi opierają się na nieistniejącej dotąd potrzebie lub kreują potrzeby, co ma niewątpliwie pozytywny wpływ zarówno na PKB krajowe, jak i globalne. Coraz trudniej jednak jest uświadomić klientom nową potrzebę i przebić się z nową usługą. W większości nowe e-usługi porządkują informacje o już istniejących usługach, rzadko tworząc nowe. Liczba takich przedsięwzięć jest zatem niewielka.

E-commerce

Według danych makroekonomicznych jest to największa pozycja w PKB. Do zakupów w sklepie internetowym motywuje nas przede wszystkim oszczędność czasu i niższy koszt towarów.

Rysunek 4.3. Powody zakupów online

Źródło: Nielsen.

Nabywając towar w sklepie internetowym, nie kupimy go ponownie w sklepie. Mamy więc do czynienia głównie ze zjawiskiem przenoszenia się zakupów do sieci. W sieci możemy kupować ok. 15% taniej. Czym jest spowodowana ta oszczędność? Czy sklepy internetowe mają mniejsze zyski niż zwyczajne? Nie – gdyby tak było, nie powstawałyby. Oszczędności wynikają głównie z liczby miejsc pracy, kosztów materiałów i surowców, energii, czynszu, a co za tym idzie – powierzchni komercyjnych oraz efektu konsolidacji oferty. To koszty społeczne, które można zrównoważyć jedynie znacznym zwiększeniem sprzedaży, ale wraca pytanie o popyt – czy rzeczywiście w niższej cenie kupimy wystarczająco dużo, aby zrównoważyć koszty społeczne? Analiza danych na temat produkcji i konsumpcji w krajach rozwiniętych wskazuje, że jest to, niestety, mało prawdopodobne.

Mimo że kupując taniej, możemy kupić więcej, w sklepach stacjonarnych dokonuje się prawdopodobnie wiecej zakupów spontanicznych, mają też one skuteczniejszy marketing. Za pośrednictwem Internetu kupujemy raczej to, czego potrzebujemy. E-commerce ma więc prawdopodobnie negatywny wpływ na gospodarkę zarówno krajową, jak i globalną. W e-commerce trudniej jest również stworzyć przedsięwzięcie globalne, które niewątpliwie miałoby bardzo dobry wpływ na gospodarkę kraju i sięgałoby po popyt innych krajów.

E-mail

Efektywność wszelkich procesów gospodarczych wzrosła dzięki oszczędności czasu spowodowanej ograniczeniem kontaktów telefonicznych i realnych. Oszczędność czasu w skali kraju i globalnej przekłada się na wzrost konkurencyjności gospodarki na tle innych.

Wyszukiwarki

Korzystanie z wyszukiwarek poprawia efektywność procesów gospodarczych, pozwala oszczędzić czas, dzięki wyszukiwarkom obniżają się również marże. Wyszukiwarki zmniejszają jednak liczbę miejsc pracy. Ich stosowanie sprzyja globalizacji, zwiększając jednocześnie dostęp do informacji i napędzając gospodarkę.

Gry online

Gry sieciowe to ogromna nowa dziedzina gospodarki. Bardzo tanio kupują czas i uwagę internautów, odciągając ich od działań mogących uruchomić większe zasoby w gospodarce. Wirtualne wrażenia coraz łatwiej i taniej zaspokajają znaczną część potrzeb, w niewielkim stopniu przyczyniając się do wzrostu PKB. Przedsięwzięcia te tworzą minimalną liczbę miejsc pracy, mają one jednak charakter globalny. Każdy, kto tworzy i sprzedaje gry, skutecznie zabiera czas użytkowników, głównie z innych krajów. Z tego punktu widzenia gry mogą zatem wpływać negatywnie na globalny PKB i konsumpcję, ale z punktu widzenia kraju producenta ich działanie jest pozytywne, ponieważ popyt pochodzi także z innych krajów. Pozytywnym efektem ekonomicznym gier może być pobudzanie popytu.

Społeczności

Serwisy społecznościowe zaspokajają potrzeby: rozrywki, przynależności i inne, taniej niż w świecie rzeczywistym, zastępując realne usługi, produkty, miejsca. Czas użytkownika kupowany jest w bardzo niskiej cenie i przy znikomej liczbie miejsc pracy.

Budowa infrastruktury ICT (informacyjno-komunikacyjnej)

Infrastruktura ICT pozwala uzyskać sumę wszystkich wskazanych tu efektów, dostarczając przedsięwzięciom internetowym użytkowników. Z punktu widzenia kraju oraz konkurencyjności gospodarki technologia ta jest kluczowa, ponieważ wpływa na konkurencyjność cenową kraju wobec innych i gospodarki kraju w skali globalnej. Z punktu widzenia gospodarki globalnej jest wypadkową wszystkich efektów ekonomicznych wyszczególnionych tu przedsięwzięć ICT.

Wyniki analizy wskazują, że powszechny pogląd o zbawiennym wpływie Internetu na gospodarkę nie jest do końca uzasadniony. Jest dość prawdopodobne, że efekt globalny jest wręcz przeciwny. Istotną cechą analizy jest fakt uzyskiwania odmiennych wyników w zależności od przyjętego punktu widzenia (podmiot wdrażający projekt, państwo, świat). Przedsięwzięcia internetowe są niewątpliwie bardzo korzystne z punktu widzenia ich klientów i podmiotów wdrażających, korzystne mogą być również z punktu widzenia kraju, w którym są wdrażane, ale wyłącznie w przypadku, gdy inwestorem jest spółka z danego kraju realizująca projekt globalny. W przypadku spółek globalnych spoza rozpatrywanego kraju wpływ na krajowy PKB będzie zazwyczaj negatywny. Z analizy wynika również, że z punktu widzenia światowej gospodarki przedsięwzięcia internetowe prawdopodobnie mają wpływ niekorzystny. Z pewnością trudno byłoby również wykazać pozytywny wpływ na liczbę miejsc pracy. Oczywiście interpretacja wyników wyglądałaby zupełnie inaczej, gdybyśmy uznali, że czas zaoszczędzony w wyniku realizacji projektów internetowych potrafimy wykorzystać na dodatkową konsumpcję i pracę. Nasilające się problemy: wzrostu bezrobocia, konieczności wydłużenia wieku emerytalnego oraz zagospodarowania nadwyżki siły roboczej nie wskazują na to, aby sytuacja ta miała zmienić się w najbliższym czasie.

W analizie ekonomicznej dla skali globalnej należy unikać założenia, że osoby zwolnione z pracy w krajach o niskiej konsumpcji, będą produkowały dobra na rzecz konsumpcji krajów, gdzie popyt jest bardzo wysoki. Takie założenie mogłoby się bronić wyłącznie do czasu wyrównania różnic między krajami rozwijającymi się a rozwiniętymi, a niewątpliwie świat dąży do równowagi. W ten sposób funkcjonuje obecnie przyjęta strategia ratowania się poszczególnych krajów rozwiniętych, jednak w dalszej perspektywie swobodny przepływ zasobów i kapitału zniweluje ten potencjał.

Wydaje się, że nieustanny wzrost popytu silnie pobudzany przez rządy, wyczerpuje swoją dynamikę. Jak wskazują doświadczenia ostatnich lat, utrzymywanie dynamiki konsumpcji lub nawet jej poziomu przez zadłużanie się krajów nie udaje się. Trudno więc znaleźć uzasadnienie dla możliwości wykorzystania potencjału wolnych miejsc pracy i zaoszczędzonego czasu ludzkiego na wytworzenie nowych dóbr, które miałyby zaspokoić znacznie wzrastający popyt. Równocześnie w przyszłości wszystkie nasze dotychczasowe potrzeby będą zaspokajane przez znacznie mniejsze zasoby. Internet jest głównym motorem zaspokajania potrzeb innych niż materialne.