Читать книгу Каханне (зборнік) - Мікола Калядны - Страница 8

Пад нагамі шуршэла лістота, і добра было на душы. Косця раз-пораз нахіляўся-прысядаў – і ягоны кошык паўнеў баравікамі. Ён гучна радаваўся гэтаму, упершыню адчуваючы асалоду ад ляснога занятку.

Дзядуля хадзіў побач і таксама цешыўся кожнай знаходкай унука, уголас пахвальваючы яго.

Раптам хлопчык войкнуў і схапіўся за нагу. Дзед адразу сігнуў да яго.

– Што здарылася?

– Укалоўся.

– Хуценька садзіся і разувайся. Не, уначак, цябе гадзюка ўкусіла.

Малец заўважыў, як цёмная істужка бясшумна слізганула па лісцях і мігам схавалася пад карчом. Не марудзячы, стары прыпаў ротам да ранкі і стаў смактаць. Некалькі разоў узнімаў галаву і сплёўваў.

– Так неабходна рабіць заўсёды, калі джаляць змеі, інакш можна памерці.

– А калі адзін?

– Тады трэба самому старацца выціснуць яд. Крый Божа!

– Давай заб’ём гадзюку.

– Нельга.

– Ты што, дзеду: яна ж злая і яшчэ каго-небудзь укусіць!

– Яна не злая, а звычайная.

– А чаму напала на мяне?

– Ты яе зачапіў, перашкодзіў ёй – а гэтага ніхто ня любіць.

– Ды я незнарок! Навошта яна мне? Я збіраў грыбы і зусім пра яе не думаў.

– Дарма. Ты прыйшоў у лес – не ў сваё, а ў яе асяроддзе – і павінен ведаць пра гэта, адпаведна паводзіць сябе. Іначай дабра не будзе.

– Дык што: мне нікуды не хадзіць?

– Не, даражэнькі, спазнаваць свет неабходна, але варта заўсёды памятаць, што ты не адзін.

– Забудзешся тут: людзі на кожным кроку.

– Наогул, Косьцік, ад чалавека больш бяды: да чаго б ён не дакрануўся, там дрэнь. Прырода яго не паважае, але чамусьці церпіць, іншым разам – да гаркоты. Здараецца, што і помсціць. Бачыш, як ветралом загарадзіў дарогу. Раней па ёй шмат хадзілі: да чыгункі было рукой падаць. А цяпер прайсці немагчыма, павал усё перайначыў. Ніхто яго ўжо не прыбярэ, так і будзе ляжаць, покі не згніе. Людзі знойдуць іншы шлях. Так прырода завязвае вузлы, завальвае лёсы.