Читать книгу Wybierz szczęście - Sonja Lubomirsky - Страница 91

Zarówno wyniki badań naukowych, jak i indywidualne obserwacje dają wiele ważnych powodów do wybaczania ludziom, którzy nas zranili, urazili lub represjonowali. Zanim przedstawię te powody, dodam, że wybaczanie to coś, co robisz dla siebie samego, a nie dla osoby, która cię skrzywdziła. Można by się spierać o to, czy z punktu widzenia moralności i sprawiedliwości należy wybaczać czy nie. Istnieją racje przemawiające za tym, że niektóre czyny są niewybaczalne. Jeśli masz ważne powody, aby nie wybaczać, nie musisz tego robić. Jest szansa, że czytasz ten rozdział, ponieważ uznałeś wybaczanie za działanie właściwe dla twojej osobowości. Pamiętaj: wybaczenie nie oznacza, że musisz odnowić relacje z winowajcą, usprawiedliwiać go czy też zaprzeczać, że została wyrządzona krzywda. Niektórych czynów po prostu nie da się usprawiedliwić.

Wielu ludzi jest zdania, że chowanie urazy albo żywienie nienawiści szkodzi nam bardziej niż krzywda wyrządzona przez winowajcę. (Jak powiedział Budda: „Trzymanie w sobie gniewu jest jak chwytanie gorących węgielków po to, żeby nimi w kogoś rzucić, a tymczasem one parzą ciebie”). Dowody empiryczne potwierdzają słuszność tej prawdy. Ludzie, którzy wybaczyli, mają w sobie mniej nienawiści, są mniej podatni na depresje, nie zachowują się wrogo, są mniej nerwowi i rzadziej się gniewają. Są za to szczęśliwsi, zdrowsi, nastawieni bardziej pozytywnie i wolni od trosk. Są bardziej skłonni do empatii i bardziej uduchowieni lub religijni. Szybciej powracają do bliskich relacji ze swoimi winowajcami. Wreszcie ludzie, którzy nie wybaczyli, zatrzymują się w miejscu: zamartwiają się i rozpamiętują swoje krzywdy. Natomiast ci, którzy wybaczyli, mogą ruszyć do przodu i przejść do porządku dziennego nad tym, co im się przytrafiło.

Te obserwacje raczej nie są zaskakujące i nie pokazują, jak to się dzieje, że wybaczanie przekłada się na szczęście i zdrowie. Przeprowadzono szereg badań, które pokazały, jak ćwiczenie umiejętności wybaczania poprawia samopoczucie i zdrowie psychiczne. W jednym z tych badań wzięły udział kobiety po 65 roku życia, które czuły się mocno zranione wskutek takich czy innych doświadczeń z ludźmi. Uczestniczki przyporządkowano losowo do dwóch grup: grupy pierwszej, ćwiczącej wybaczanie i grupy drugiej, dyskusyjnej (kontrolnej). Uczestniczki spotykały się w swoich grupach przez osiem tygodni. Kobiety w pierwszej grupie były bardziej skłonne wybaczać, czuły się mniej podenerwowane i wykazywały większą pewność siebie niż uczestniczki grupy kontrolnej. Miało miejsce jeszcze wiele innych, podobnych badań z udziałem osób pokrzywdzonych w ten czy inny sposób. Zbadano na przykład mężczyzn zranionych tym, że ich partnerki zdecydowały się na aborcję, kobiety, które miały romanse ze swoimi krewnymi, osoby, które zostały zdradzone w małżeństwie, i młodych w wieku dojrzewania twierdzących, że rodzice się nimi nie zajmują. W każdym z tych badań uczestnicy grup uczących się wybaczania (czy to podczas warsztatów grupowych czy spotkań indywidualnych) radzili sobie lepiej niż uczestnicy grup kontrolnych: byli bardziej skłonni wybaczać i okazywali mniej negatywnych emocji oraz wyższą samoocenę i więcej nadziei, nawet w parę miesięcy po badaniu. Nie ma niczego dziwnego w tym, że im dłużej ludzie myślą o wybaczaniu i im lepiej opanowują tę umiejętność, tym bardziej na tym korzystają. Co ciekawe, takie ćwiczenia dają lepsze rezultaty w przypadku kobiet niż mężczyzn. Jak się wydaje, mężczyźni dłużej czują się zranieni i dłużej chowają urazy.

Zatem odpowiedź na pytanie, dlaczego ludzie zadają sobie trud wybaczania, jest prosta. Otóż rozpamiętywanie, wrogość i frustracja działają w długim okresie tylko i wyłącznie na naszą niekorzyść - wyniszczają nas emocjonalnie i fizycznie. Co więcej, wybaczanie można postrzegać w szerszym kontekście społecznym jako atrybut, który wzmacnia nasze poczucie więzi z innymi ludźmi (daje nam świadomość tego, że nie jesteśmy sami w naszym bólu), poprawia nasze relacje z otoczeniem i poszerza nasze kontakty społeczne. Jak pokazują badania, już sama pamięć o kimś, komu wybaczyłeś, przestawia cię na tryb myślenia „my”, w którym czujesz, że jesteś bliżej innych ludzi i chcesz im pomagać.